Oekraïne mag wapens inzetten op Russisch grondgebied: 'Belangrijk signaal'
Het was tot nu toe een van de voorwaarden voor geleverde wapens aan Oekraïne: ze mochten niet op Russisch grondgebied worden gebruikt. Dat mag van Groot-Brittannië voortaan wel, liet de Britse minister voor Buitenlandse Zaken Cameron gisteren weten tijdens zijn bezoek in Kyiv. Het geeft aan dat er een verandering gaande is in de houding van de bondgenoten van Oekraïne.
"Het Westen heeft zich steeds laten afschrikken door het Russische narratief: als je deze volgende stap doet dan is dat een escalatie", zegt Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik denk dat die plaat nu grijsgedraaid is."
"We gaan op een andere manier kijken naar die oorlog die al zo lang duurt. Daar moet iets veranderen. Een van die dingen is Oekraïne meer vrijheid van handelen geven en minder beperkingen opleggen", zegt Bolder.
Ook Nederlandse toestemming
Behalve het Verenigd Koninkrijk geeft bijvoorbeeld ook Nederland Oekraïne meer beweegruimte. Kyiv mag "ter zelfverdediging" doelwitten over de grens bombarderen met door Nederland aangeleverde wapens, zei demissionair minister van Defensie Ollongren vorige week in een interview met NRC, áls het land zich daarbij houdt aan het oorlogsrecht. "Volgens het VN-handvest mag je degenen tegen wie je je verdedigt ook aanvallen, bijvoorbeeld in Rusland", lichtte Ollongren toe.
Door de wapens te gebruiken voor aanvallen op Russisch grondgebied, kan Oekraïne al eerder reageren op een dreigende Russische aanvallen. "Er wordt gesproken over 20.000 troepen die Rusland is aan het samentrekken ten noorden van de grens van Oekraïne", zegt Bolder. "Die kun je als reserve gebruiken om na een eerste doorbraakpoging die inbraak verder mogelijk te maken. Dan zou Oekraïne wel eens heel veel terrein kunnen verliezen opeens, en dat wil niemand."
De afgelopen weken rukken de Russische troepen ook op in de regio Donetsk. Op de beelden hieronder is de verwoesting van het dorp Otsjeretyne te zien.
Door doelen op Russisch grondgebied aan te vallen, kan Oekraïne de voorbereidingen voor een Russisch offensief bemoeilijken. "Je kunt beter aan bronbestrijding dan aan symptoombestrijding doen," zegt Bolder. "Bronbestrijding betekent: aanvallen dieper in Rusland om te zorgen dat die raketten en drones niet meer afgevuurd kunnen worden. Je kunt beter nu al proberen het offensief al te verstoren door aanvallen ver achter het front te doen op die troepenlocaties, munitievoorraden en brandstofvoorraden."
Van de wapens die door de Britten geleverd zijn, zullen vooral de Stormshadow-kruisraketten hierbij van pas komen. Die kruisraketten hebben een bereik van 250 kilometer. Oekraïne zet die langeafstandsraketten al langer in.
Druk op Scholz
"De uitspraak van Cameron is een belangrijk signaal naar Zelensky, maar vooral naar Poetin", zegt hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit van Leiden Frans Osinga. "En naar de Duitse kanselier Scholz die maar niet de Taurusraketten wil leveren, uit vrees dat die tegen doelen in Rusland worden ingezet, wat als escalatie zou kunnen worden gezien."
"Camerons uitspraak moet je ook samen zien met soortgelijke robuuste uitspraken van de Franse president Marcon en de Amerikaanse minister van Defensie Loyd", zegt Osinga. "Daarmee wordt ook afstand genomen van eerdere uitspraken van de veiligheidsadviseur van het Witte Huis die Zelensky opriep om te stoppen met het aanvallen op doelen in Rusland."
Toch denkt Bolder dat de NAVO-bondgenoten waarschijnlijk toch wel enigszins verbaasd zullen zijn geweest door de uitspraak van Cameron. "Er lijkt weinig overleg te zijn. Dat is ook wel logisch, want de NAVO en de EU leveren geen steun, het zijn de separate individuele lidstaten."
Washington is tegen aanvallen in Rusland
Oekraïne gebruikt al wel langer wapens om door Rusland bezette gebieden in Oekraïne aan te vallen. Maar Washington zegt openlijk dat het tegen Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied is met bijvoorbeeld Amerikaanse raketten.
"Vanaf het begin is onze positie geweest dat we het gebruik van onze wapens in Rusland niet aanmoedigen", zei de Amerikaanse ambassadeur voor Oekraïne gisteren. Achter de schermen zou de VS Oekraïne gewaarschuwd hebben om te stoppen Russische olieraffinaderijen te beschieten.
Vorige week werd bekend dat de Verenigde Staten in het geheim al Atacms-raketten hebben geleverd aan Oekraïne in april. De nieuwste langeafstandsraketten hebben een bereik van 300 kilometer, waar eerdere Atacms-raketten een bereik van 150 kilometer hadden.
Het Russische ministerie van Defensie meldde deze week twee keer Atacms-raketten te hebben neergehaald boven de Krim. Dat Oekraïense schiereiland werd in 2014 door Rusland geannexeerd. De Oekraïense autoriteiten hebben dit niet bevestigd.
