'Zeker vijf spionageschepen in België gesignaleerd', ook in Nederland vermoedens
Volgens de Belgische Cel Maritieme Beveiliging (CMB) zijn er in het afgelopen half jaar in de Noordzee een aantal niet-militaire schepen gesignaleerd die mogelijk betrokken zijn bij spionage. Dat meldt het orgaan van de overheid aan de Belgische publieke omroep VRT. Ook in Nederland spelen er vermoedens.
Een woordvoerder van CMB zegt dat er "zeker een vijftal koopvaardijschepen of vissersvaartuigen passeerden, waarvan we vermoeden dat er meer aan de hand is." De woordvoerder heeft niet bekendgemaakt om welke landen het zou gaan.
Het is volgens CMB moeilijk vast te stellen of een schip inderdaad een dubbele functie heeft. Dat komt onder meer doordat er nauwelijks militaire schepen meer worden gebruikt voor spionage. "Het gaat bijvoorbeeld om koopvaardijschepen of het lijken op zijn minst koopvaardijschepen. Het kunnen ook vissersvaartuigen zijn. Dat maakt de detectie veel moeilijker."
"Maar we zien dan dat die plots wat trager beginnen varen", aldus de woordvoerder tegen de Belgische omroep.
Ook in Nederland zijn er speculaties over spionageschepen voor de kust en in de havens, meldt onderzoeksprogramma Pointer. Zo vaart het Russische visserijbedrijf Norebo tweewekelijks de Groningse Eemshaven binnen met bevroren kibbeling en lekkerbekjes. Maar het is juist dat bedrijf dat in Amerika al meerdere keren werd gespot in de buurt van kernonderzeeërs, zonder geldige reden.
De schepen van Norebo in Nederland meren aan in de buurt van een militair gebied: Defensie heeft er zijn eigen vaste plek. Ook liggen er belangrijke infrastructuurpunten in de buurt, waaronder gasleidingen en windmolenparken. Pointer vroeg om een reactie bij Norebo, maar die wilde niet ingaan op de aantijgingen.
De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) concludeerde in het jaarverslag van 2023 dat de dreiging van spionage door Rusland "actueel" was. "Nederland blijft een belangrijk spionagedoelwit, omdat ons land veel steun leverde aan Oekraïne." De inlichtingendienst meldt bovendien dat Nederland interessant is vanwege de doorvoer van militair materieel. Vorig jaar februari werd een Russisch schip in de Noordzee weggeleid dat informatie probeerde te verzamelen over windmolenparken.
Onbegrijpelijk
Hoewel Pointer geen concrete bewijzen noemt over Norebo, zegt Patrick Bolder van de Haagse denktank The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) tegen het programma dat het "onbegrijpelijk" is dat er nog steeds Russische schepen aanmeren op dit soort plekken. "We laten een Russisch schip aan de kade liggen, vlak bij een militaire overslag, terwijl we weten dat de Russen gewoon bezig zijn met hybride oorlogvoering."
Bolder deed onderzoek naar de gevaren en de kwetsbaarheid van de infrastructuur op zee en kwam tot de conclusie dat er veel wordt gebouwd op zee, maar dat er niet wordt nagedacht over de veiligheid. "Het is heel raar dat we schepen toelaten waarvan we bijna zeker weten dat er bemanning op zit die militaire spionageactiviteiten uitvoert. Verbazingwekkend", aldus Bolder tegen de website.
De MIVD is ook om een reactie gevraagd, maar kon niet inhoudelijk reageren op vragen van Pointer. De inlichtingendienst gaf wel aan onderzoek te doen naar Russische spionage en sabotage op zee.
