Propvolle autoterminals door opmars Chinese auto? Dat is niet het hele verhaal

• Charlotte Klein

  redacteur Mobiliteit

Er zijn geen parkeerplekken meer te vinden op de autoterminals van havens, schrijven verschillende (inter)nationale nieuwsmedia de afgelopen weken. Allemaal te wijten aan de opmars van de elektrische auto uit China, is de conclusie. En dan ook nog eens terwijl de vraag al terugloopt. Daarom staan natuurlijk al die terminals zo vol. Maar het ligt genuanceerder.

Het rommelt inderdaad wat op de elektrische automarkt. Vorige week werd bekend dat bij Tesla bijvoorbeeld 10 procent van de banen verdwijnt na tegenvallende verkoopcijfers. Ook bij Polestar zijn honderden banen geschrapt. In februari voorspelde ElaadNL al dat de groei van de elektrische automarkt wat zal afnemen.

Maar dit kenniscentrum mag dan verwachten dat de groei op korte termijn stokt, op de lange termijn maakt dat niet uit. Autofabrikanten zetten er namelijk al vol op in, batterijen worden steeds beter en goedkoper en in China - een belangrijke speler - is de keuze voor elektrisch allang gemaakt.

Dat wil nog niet zeggen dat de markt al wordt bestormd door de Chinese merken. De Chinese automarkt klopt wel zachtjes op de deur van Europa, maar van overspoeling is geen sprake: het marktaandeel is nog steeds heel klein.

China ziet dat wel graag veranderen. Chinese merken verschepen auto's naar Europa, en die komen veelal via Belgische en Nederlandse havens de markt op.

De Chinezen werken anders dan veel Europese merken. Die laatste produceren auto's op bestelling van onder meer autodealers. Chinese merken (en het Amerikaanse Tesla) hebben de productie, assemblage en verkoop allemaal in eigen handen. Zij produceren naar eigen wens en hun aanbod is dus minder afgestemd op de vraag.

De haven ziet dus een toename van merken die geen showrooms meer hebben, maar hun auto direct aan de klant leveren. "Die auto's staan dus langer in de haven te wachten op een koper, wat het capaciteitsproblemen verergert, maar niet veroorzaakt."

3,5 miljoen auto's in een haven

Want die drukte op de havens lijkt ook helemaal niet nieuw - in ieder geval niet bij het Belgische Zeebrugge, de grootste autohaven ter wereld. Vorig jaar gingen daar 3,5 miljoen nieuwe auto's doorheen.

"Dit is geen nieuw probleem, maar speelt al jaren", zegt de woordvoerder. "Er zijn bijvoorbeeld te weinig chauffeurs om de auto's naar de juiste garage te brengen en er zijn te weinig schepen en bemanning voor een goede doorloop bij de 'short stay': auto's die snel naar het Verenigd Koninkrijk zouden oversteken. En we zitten qua aantallen nog niet eens op het niveau van voor corona."

Meer wachtende auto's, die zijn er ook in Nederlandse havens - al zeggen de grote drie, Amsterdam, Rotterdam en Vlissingen dat er niet echt sprake is van een probleem. De haven van Rotterdam, van oudsher een haven voor Koreaanse en nu ook Chinese merken, ziet wel dat er wat meer auto's binnenkomen dan er weggaan, maar dat de autoterminals dit opvangen door extra parkeerplekken buiten de haven te regelen. Dat is niet te controleren bij terminals zelf: benaderde autoterminals willen om commerciële redenen niet reageren.

Motorrijtuigenbelasting langzamer omhoog

De Nederlandse koper dan. De autobranche en lobbyclubs voor elektrisch rijden maken al langer een punt van de voordelen die waarschijnlijk helemaal worden afgebouwd, maar waarover onduidelijkheid heerst of dat echt gaat gebeuren. De markt is volgens de branche nog niet genoeg op stoom om zonder lokkertjes op zichzelf te staan.

Een van die fiscale voordelen is een vrijstelling op de motorrijtuigenbelasting (mrb). Eigenlijk zouden elektrische autorijders vanaf volgend jaar dezelfde belasting gaan betalen als fossiele brandstofauto's, maar uit de Voorjaarsnota van vorige week bleek dat het demissionaire kabinet de belasting de komende jaren langzamer gaat opbouwen dan gepland.

In ruil voor die verlenging van de mrb-vrijstelling sneuvelde wel de aanschafsubsidie van 2000 euro voor een tweedehands elektrische auto: die eindigt dit jaar. De vrijstelling op de aanschafbelasting (bpm) van een elektrische auto geldt nog dit jaar.

Een deel van de voordelen verdwijnt dus, een deel is verlengd. Zien we die onzekerheid waar de branche mee blijft schermen al terug in de cijfers? Nee. De Bovag constateert nog steeds een groei. "Er is gewoon vraag en een groeiend aanbod."

Kortom, de soep wordt niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. Er is inderdaad sprake van een toenemend en veranderend aanbod, maar het marktaandeel Chinese merken is nog heel klein. Het capaciteitsprobleem bij de autoterminals is meerledig en in Nederland is er (nog) niet echt sprake van een teruglopende vraag.