Steeds meer havo-leerlingen kiezen voor het mbo. In drie jaar tijd is die groep meer dan verdubbeld. Verruilden in 2020 nog 3545 leerlingen het vierde jaar van de havo voor het mbo, in 2023 waren dat er 8080. Dat blijkt uit cijfers van DUO.
Dat ziet ook de Inspectie van het Onderwijs in het jaarlijkse onderzoek naar de Staat van het Onderwijs in Nederland, dat gisteren werd gepresenteerd. Bijna één op de tien leerlingen uit havo 4 maakte vorig jaar de overstap naar het mbo.
Havisten die naar het mbo gaan, kiezen het vaakst voor een opleiding in de richting van horeca, verpleegkunde of marketing en communicatie. Ook sportopleidingen en de opleiding tot pedagogisch medewerker in de kinderopvang zijn bij deze leerlingen in trek.
De 20-jarige Tom Hoving vond zichzelf niet geschikt voor de boeken. In de mbo-opleiding werktuigbouw op het Technisch College Rotterdam heeft hij zijn passie gevonden. "Ik wist al vroeg dat ik iets technisch wilde doen en ik word nu heel anders opgeleid."
Positieve keuze
Waar er voorheen veel druk was op leerlingen om de havo af te maken en daarna door te stromen naar het hbo, is er nu vaker oog voor het mbo, ziet ook de MBO Raad. "De aantallen nemen echt toe", zegt voorzitter Adnan Tekin.
Op verzoek van een aantal havo-decanen is het ROC Midden Nederland een programma gestart om havo-leerlingen die vastlopen te enthousiasmeren voor het mbo. Ook Suzanne Slot doet mee. Tom Hoving koos al eerder voor de overstap:
De MBO Raad schrijft de stijgende populariteit voor het mbo onder havisten onder meer toe aan de verbetering van het imago van de opleidingen. "Het mbo is steeds meer een positieve keuze. Niet alleen voor leerlingen, maar ook voor ouders en de samenleving. En mbo'ers zijn erg gewild op de arbeidsmarkt", zegt Tekin.
Ook speelt mee dat in coronatijd de exameneisen zijn verlicht. Tekin: "Daardoor werd de stap naar de havo makkelijker. Een deel van die leerlingen loopt nu vast."
Motivatieprobleem
Sinds 2020 kan iedereen die een diploma vmbo-g/t heeft met een extra vak, doorstromen naar de havo. Dit 'doorstroomrecht' is wettelijk vastgelegd en moet gelijke onderwijskansen bevorderen. Voorheen moest een vmbo-leerling nog slagen met een gemiddeld eindcijfer van 6,8 of hoger.
Corine Oskam is decaan op het Cals College in Nieuwegein en ziet dat een grote groep leerlingen in het vierde jaar van de havo worstelt. "Het kan zijn dat een leerling vastloopt op resultaten en capaciteiten, maar het is ook heel vaak een motivatieprobleem."
Excelleren
Demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf riep havo- en vwo-leerlingen eind vorig jaar op om ook eens te kijken naar mbo-opleidingen. 200.000 eindexamenleerlingen ontvingen toen een brief van de minister. "Het mbo vormt de ruggengraat van onze samenleving. We hebben vakmanschap en praktische vaardigheden harder nodig dan ooit", zei hij.
"Al schrikken ouders en leerlingen vaak wel als je begint over het mbo", merkt decaan Oskam. "De eerste reactie is regelmatig: dat wil ik niet. Maar onbekend maakt hier echt onbemind."
Dijkgraaf hield deze week in de Tweede Kamer opnieuw een pleidooi voor het mbo. Uitblinken is volgens de minister niet voorbehouden aan universitaire studenten. Ook in het mbo kun je excelleren, vindt hij.
