Onrust in zuidoosten Turkije: gekozen Koerdische burgemeester nu al opzijgezet
In de Turkse stad Van is het onrustig: gisteravond braken er protesten uit en ordetroepen zijn in groten getale aanwezig. Aanhangers van de pro-Koerdische partij DEM protesteren tegen een controversieel besluit van de provinciale kiesraad. Die kende het burgemeesterschap toe aan de kandidaat van de AK-partij (AKP), terwijl de Koerdische kandidaat met een ruime meerderheid van de stemmen heeft gewonnen.
Abdullah Zeydan, voormalig parlementariër van de Koerdische partij, haalde zondag 55 procent van de stemmen in Van. Maar twee dagen na de stembusgang kwam de kiesraad met het besluit om zijn verkiezing te annuleren. Volgens de autoriteiten had Zeydan niet mee mogen doen met de verkiezingen vanwege een strafzaak uit 2016.
Samen met andere Koerdische politici werd hij toen gearresteerd op verdenking van 'terreurpropaganda'. In plaats daarvan wordt nu Abdulahat Avraz naar voren geschoven, die kandidaat is namens de AKP van de Turkse president Erdogan. Ayraz haalde slechts 27 procent van de stemmen.
Na die beslissing gingen honderden inwoners in Van de straat op. Ordetroepen grepen hard in met waterkanon en traangas, tientallen demonstranten zijn gearresteerd. Ook vandaag is het onrustig. De gourverneur (AKP) heeft via een noodverordening voor de komende vijftien dagen alle demonstraties verboden.
Onrust in Turkije nadat de Koerdische burgemeester is afgezet:
Koerdische politici zeggen dat er een lokale 'coup' gaande is. "Dit is een nieuw dieptepunt in de ondemocratische gang van zaken waar we al heel lang mee te maken hebben", zegt een woordvoerder van de partij. Ze wijzen erop dat Zeydans kandidatuur wel degelijk was goedgekeurd. Het op het laatste moment terugdraaien van dat besluit kan volgens hen daarom alleen maar politiek gemotiveerd zijn.
Selahattin Demirtas, de voormalige leider van de pro-Koerdische partij die al acht jaar vastzit, stuurde een verklaring vanuit de gevangenis. "Dit is niet de manier waarop je de wil van het volk respecteert", schreef hij, verwijzend naar Erdogans eigen woorden toen hij zondagavond het verlies van de AKP toegaf. "Ik vraag iedereen die voor democratie is, zich uit te spreken tegen dit onrecht. Ook andere oppositiepartijen."
Dat deed onder meer Istanbuls burgemeester Ekrem Imamoglu, die zondag een grote overwinning behaalde en ervoor zorgde dat de grootste stad van het land in handen blijft van de oppositie. In een verklaring noemde Imamoglu het onacceptabel wat er in Van aan de hand is, en riep de regering en kiesraad op om "de wil van het volk te respecteren". Zijn partij CHP, die zondag de grootste partij van het land werd, heeft laten weten een delegatie naar Van te sturen om solidariteit te tonen.
Rechtszaken en verdachtmakingen
De pro-Koerdische DEM-partij is de op twee na grootste partij in Turkije, na de de conservatieve AKP en seculiere CHP. DEM komt voort uit de HDP, die partij werd met een sluiting bedreigd, en wist dat te omzeilen door onder een andere naam verder te gaan.
Koerdische partijen worden in Turkije geplaagd door rechtszaken en verdachtmakingen. Politici worden geregeld in verband gebracht met de Koerdische terreurgroep PKK en veroordeeld op basis van het maken van 'propaganda voor een terreurgroep'.
In de jaren na de vorige lokale verkiezingen in 2019 werden meer dan honderd Koerdische burgemeesters uit hun ambt gezet en vervangen door AKP'ers, die loyaal zijn aan Erdogan. Men houdt er ook nu rekening mee dat vele gekozen Koerdische burgemeesters de komende tijd hetzelfde lot zullen ondergaan als Zeydan in Van.
Onrust na verkiezingen
Ook in andere Koerdische steden en gemeenten is sinds de verkiezingen onrust ontstaan en worden uitslagen betwist. In de stad Bitlis braken protesten uit nadat de AKP-kandidaat nipt had gewonnen van de Koerdische kandidaat. Hierbij trokken Koerdische stemmers de uitslag in twijfel. In Diyarbakir betwist de AKP de winst van pro-Koerdische co-burgemeesters met 64 procent van de stemmen.
Op verschillende plekken is fraude gemeld. In onder meer Kars en Sirnak was de situatie verdacht toen honderden soldaten en politieagenten in uniform werden gezien in de rij bij in de stembureaus. Volgens de Koerdische partij een teken dat de regering loyale militairen en agenten heeft ingezet om het aantal AKP-stemmen in Koerdische gebieden te vergroten.
De pro-Koerdische partij gaat in beroep tegen de beslissing van de kiescommissie om het burgemeesterschap van de gekozen Abdullah Zeydan te annuleren.
