Franse schrijfster Maryse Condé (90) overleden

De Franse schrijfster Maryse Condé is afgelopen nacht op 90-jarige leeftijd overleden, meldt haar echtgenoot aan persbureau AFP. Ze stierf in een ziekenhuis in Apt, ten noorden van Aix-en-Provence.

Condé schreef tientallen boeken over slavernij, kolonialisme en Afrikaanse dictaturen. Ze benoemde in haar boeken meermaals de corruptie in nieuwe Afrikaanse staten die zich hadden losgemaakt van Frankrijk. Haar oudste werk is Heremakhonon uit 1976, in het Nederlands vertaald als Wacht op het Geluk.

Andere werken waarvan ze bekend is zijn het tweedelige Ségou, en La vie scélérate (Het valse leven).

Ségou uit 1984 is een monumentale historische roman over de lotgevallen van de familie Traoré in de stad Ségou in het huidige Mali. Het speelt ten tijde van de ondergang van het Bambara-rijk dat uiteenvalt in een strijd tussen Arabieren en witte slavenhandelaren.

Haar boeken zijn in veel talen vertaald, sommige waren in verschillende landen bestseller. Ze schreef al op jonge leeftijd, maar publiceren deed ze pas later, omdat ze zich "niet zeker genoeg voelde om haar werken naar buiten te brengen".

Studeren in Parijs

Condé is afkomstig van Guadeloupe, een eiland dat onderdeel is van de Franse Antillen. Ze werd geboren als Maryse Boucolon in een zwart middenklassegezin. Haar ouders werkten in het onderwijs en waren er trots op dat ze deel uitmaakten van de Franse cultuur.

Zelf ging Condé in Afrika op zoek naar haar zwarte roots. Ze vertrok naar Parijs om Engels en letteren te studeren en leefde daarna ruim tien jaar in West-Afrika. In Parijs kreeg ze een kind met een Haïtiaanse journalist, die haar tijdens de zwangerschap verliet. Daarna trouwde ze met de Guinese acteur Mamadou Condé, met wie ze naar Afrika vertrok.

Het leven in de Guinese hoofdstad Conakry was zwaar, zei ze ooit in een interview. "Vier kinderen voeden en beschermen in een stad waar niets is, was niet makkelijk."

Haar huwelijk met de acteur liep uiteindelijk stuk. Condé woonde daarna in Ghana en Senegal en hertrouwde in 1981 met de Britse docent Richard Philcox. Hij werd ook haar vertaler en gaf haar "rust en reinheid" om te schrijven. Twee jaar later kwam Ségou uit.

Condé woonde ook twintig jaar in New York voordat ze zich vestigde in de Provence.

Onafhankelijke Guadelouper

Vanwege een misbruikschandaal in het comité voor de Nobelprijs voor de Literatuur werd die prijs in 2018 niet toegekend, maar een grote groep Zweedse intellectuelen stelde wel een alternatieve prijs in. Die ging naar Condé, die de prijs opdroeg aan Guadeloupe.

Ze verloochende haar afkomst nooit. In een videoboodschap zei ze dat Guadeloupe, dat nog altijd een Frans overzees departement is, normaal gesproken "alleen genoemd wordt bij orkanen of aardbevingen".

Ze zei ooit dat ze verknocht was aan het eiland en vond dat ze niet hoorde bij de mensen in Afrika, Europa of de Verenigde Staten. "Ik hou van Guadeloupe, het land, de natuur, de geluiden, de foto's. Ik zal als Guadelouper sterven. Een onafhankelijke Guadelouper."

Haar laatste boek, L'Évangile du nouveau monde, ofwel Het evangelie van de nieuwe wereld, verscheen in 2021. Het kreeg lovende recensies en werd genomineerd voor de befaamde International Booker Prize. Het boek gaat over een kind dat volgens geruchten "het kind van God" zou zijn.