Paasvuur van nu liever 'de mooiste' dan 'de grootste'

Het is Eerste Paasdag. En dat betekent naast de paasmis en eieren zoeken dat ook in sommige gemeenten de paasvuren worden aangestoken. Maar de traditie staat onder druk, vooral door stikstofmaatregelen. De vraag 'wie de grootste heeft' doet er daardoor minder toe.

De laatste jaren twijfelden veel paasvuurbouwers of ze hun brandstapel weer zouden opbouwen door de strengere stikstofregels, maar in de komende paasdagen worden er vooral in Gelderland, Drenthe en Overijssel toch honderden paasvuren aangestoken.

Een goede paasboake, zoals een paasvuur in dialect heet, is tegenwoordig daarom glad, rond en symmetrisch, schrijft RTV Oost. En dat is belangrijk, want hoewel het er niet meer toe doet wie de grootste heeft, krijgt de mooiste berg opgestapelde takken in veel plaatsen een prijs.

Dat is wel lastiger te beoordelen, erkent juryvoorzitter Arjan Hakkert in de gemeente Rijssen-Holten. "Een meetlat is natuurlijk heel objectief. Nu hebben we wel criteria, symmetrie is bijvoorbeeld heel belangrijk, maar het blijft ook persoonlijk wat je wel of niet mooi vindt. Daarom zijn we ook met zeven juryleden." Maar ze kwamen er wel uit: dit jaar maakt de boake in Dijkerhoek het meest indruk.

Provincie betaalt stikstofkosten

Hele grote paasvuren, zoals die in de buurtschap Espelo in het Overijsselse Salland, hebben wel moeten laten uitrekenen of ze de omgeving niet te veel belasten met stikstof. In Overijssel heeft de provincie die kosten betaald, omdat Overijssel hecht aan de traditie.

Ook Gelderland wil het cultureel erfgoed koesteren. "Paasvuren kennen een jarenlange traditie en zorgen voor saamhorigheid", aldus de provincie. In Gelderland gaan voornamelijk op eerste paasdag veertig grote paasvuren in brand en vele tientallen kleinere, aldus een woordvoerder van de provincie.

"De provincie heeft de paasvuurbouwers op tijd proberen te helpen. We zijn heel bijtijds met de bouwers van grote vuren om tafel gaan zitten om alle vergunningen goed op orde te krijgen, zodat er niet op het allerlaatste moment gedoe kan ontstaan. Bij de grote vuren is alles goed in orde, voor de kleine vuren is geen aparte vergunning nodig", zegt de provincie tegen persbureau ANP.

Paasvuren die al lang bestaan (sinds 1994 of ouder) mogen sowieso doorgaan. Om die reden trekken ze in veel paasvuur-minnende gemeenten alles uit de kast om te bewijzen dat hun traditie lang teruggaat. Ook in de gemeente Midden-Drenthe zijn ze daar druk mee.

Daar hebben ze volgens organisator Rolf Oosting inmiddels beeldmateriaal vanaf 2005. "Daarvoor was mobiele fotografie nog veel minder normaal." Daarom hebben ze in een lokaal krantje een oproep gedaan: wie heeft nog een foto liggen van een paasvuur in de jaren 80 of 90?

Zuur is de zoektocht naar bewijsmateriaal wel: "Mondeling bewijs is geen probleem, want er zijn 80-jarigen die natuurlijk kunnen vertellen dat ze niet beter weten dan dat er een paasvuur is geweest in Hijken. Maar is dat genoeg?"

Eeuwenoude traditie

Onder meer in Duitsland, Denemarken, Oostenrijk en Oost-Nederland is het aansteken van vreugdevuren tijdens het paasfeest een eeuwenoude traditie. Het is niet duidelijk waar het precies begon, maar er wordt gezegd dat de paasvuren uit de tijd van de Germanen komt. Die brachten aan het begin van de lente een offer aan de godin Ostara.

De kerk zou het lentevuur, dat symbool stond voor vruchtbaarheid en een nieuw begin, later onderdeel gemaakt hebben van het christelijke feest.