Reacties Kamerleden op vragen van Nieuwsuur over nevenfuncties
Tjebbe van Oostenbruggen
Kamerlid Nieuw Sociaal Contract
Als onderdeel van mijn beëdiging als Kamerlid, heb ik mij door de HR Tweede Kamer, de Griffier (nu Adviseur Integriteit) en een fiscalist laten adviseren. Zij hebben mij geadviseerd hoe om te gaan met het Reglement van Orde en de Gedragscode in het kader van de registratie van nevenactiviteiten/inkomsten en transparantie van belangen.
Deze adviezen heb ik geheel opgevolgd en ben zelfs nog verder gegaan, middels het oprichten van een STAK tussen mij als privépersoon en mijn persoonlijke holding.
Verder verwijs ik naar de mail die fractievoorzitter Pieter Omtzigt heeft gestuurd.
Folkert Idsinga
Kamerlid Nieuw Sociaal Contract
Zoals eerder toegelicht heb ik meerdere relevante, onafhankelijke en betrokken deskundigen (waaronder de integriteitsadviseur van de Kamer en de Inspecteur Belastingdienst verantwoordelijk voor Kamerleden) geraadpleegd die mij het expliciete vertrouwen gaven dat ik zorgvuldig heb gehandeld en de regels van het Reglement van Orde en de Gedragscode juist en breed heb toegepast bij het registreren van mijn belangen.
Ik heb zelfs meer informatie verstrekt dan de regels strikt voorschrijven. Een en ander blijkt nogmaals duidelijk uit de gepubliceerde advieslijn van de integriteitsadviseur. Daarnaast wil ik benadrukken dat toen ik in de zomer van 2023 de kamer verliet, vanuit integriteit heb afgezien van wachtgeld.
Verder verwijs ik naar de e-mail van mijn fractievoorzitter.
Pieter Omtzigt
Fractievoorzitter Nieuw Sociaal Contract
Mail van Nieuwsuur:
Beste Pieter,
We hebben de afgelopen weken verschillende keren contact gehad over register nevenfuncties. Graag stel ik je nog enkele vragen over je fractie.
Allereerst over je eigen opgaaf: we concluderen aan de hand van je opgaaf dat je volgens experts de regels (Reglement, Gedragscode) ruim interpreteert en meer dan compleet vermeldt wat je belangen zijn naast je Kamerlidmaatschap. Tegelijkertijd krijgen andere NSC-Kamerleden de nodige kritiek van experts. Dat klemt in enkele gevallen extra omdat het gaat om Kamerleden die het woord voeren over portefeuilles die direct aan hun nevenbelangen kunnen raken. Enkele voorbeelden van onze bevindingen:
- het merendeel van de NSC-Kamerleden geeft of gaf niet op wat hun belangen en/of inkomsten waren in 2023 voorafgaand aan hun Kamerlidmaatschap, terwijl de Gedragscode van de Kamer uitnodigt om dat wel te doen.
- opgaaf van (inkomsten uit) vastgoed wordt door NSC-Kamerleden wisselend gedaan. Jijzelf geeft inkomsten op uit de verhuur van een appartement. Isa Kahraman doet geen opgaaf van de inkomsten uit zijn panden, met als verklaring dat het "duidelijk" in het reglement staat dat dit "niet hoeft".
- Folkert Idsinga geeft de rechtspersonen op waarbij hij betrokken is, en noemt ook fondsen en aandelen. Niet duidelijk wordt uit zijn opgaaf waar zijn belangen liggen, zoals in welke sectoren, en in welke landen. Ook wordt niet duidelijk wat de (orde van grootte van de) omvang van zijn belangen is.
- Tjebbe van Oostenbruggen maakt onder meer niet duidelijk welke belangen zijn gemoeid met zijn aandeel in Magnit Global, wat MT Beheer doet, en wat (de orde van grootte van) de omvang van zijn verschillende belangen/leningen is
Mede gezien de grote waarde die NSC hecht aan transparantie en integriteit, zoals dat ook is verwoord in het verkiezingsprogramma, roept dat de volgende vragen op:
- vindt NSC dat integriteitsregels voor het nevenregister breed of smal moeten worden geïnterpreteerd?
- wat is de reden dat leden van de NSC-fractie terughoudend zijn met het opgeven van hun belangen?
- NSC hecht in het verkiezingsprogramma waarde aan de aanbevelingen die GRECO doet op gebied van integriteit. Tegelijkertijd hanteren niet alle NSC-leden ook de aanbevelingen van GRECO die zijn gedaan als het gaat om opgeven van belangen van parlementariërs. Waarom niet?
- breder: Nieuwsuur constateert dat bij 66 Kamerleden de opgaaf niet (volledig) correct was. In hoeverre voldoet het register dan aan de bedoeling om inzichtelijk te maken wat de belangen van de alle Kamerleden zijn?
Antwoord Pieter Omtzigt:
Voor en na de verkiezingen tot Kamerlid zijn de kandidaten/Kamerleden aangemoedigd om zich te wenden tot de waarnemend adviseur integriteit (tevens waarnemend griffier), dhr. Hamilton. Na zijn terugtreden als waarnemend griffies is hij ook benoemd tot adviseur integriteit.
Dhr. Hamilton heeft recent een memo online gezet met de lijnen waarlangs hij Kamerleden geadviseerd heeft. Deze memo is hier terug te lezen:
https://files.tweedekamer.nl/sites/default/files/2024-03/20240317%20Notitie%20onafhankelijk%20adviseur%20integriteit%20aan%20de%20Voorzitter.pdf
In deze memo staat onder andere:
"In mijn advisering heb ik positief geadviseerd op het doen van opgave van
- Eigendom van vennootschappen dan wel een aanzienlijk aandeel daarin.
- 'Afgeleide vennootschappen'; indien een vennootschap getrapt eigenaar is van andere vennootschappen, verdient vermelding daarvan ook aanbeveling. 3
- De eigendom van vastgoed waaruit box 3 inkomsten worden genoten, dus vastgoedbezit dat verder gaat dan de eigendom van een eigen woning c.q. een tweede huis.
Het gaat er bij het vermelden van 'andere redelijkerwijs relevante belangen' om dat inhoudelijk duidelijk wordt wat de aard van de belangen is, waar het om gaat. Daarover kan transparantie aangewezen zijn in relatie tot de inhoudelijk activiteiten van de betrokkene als Kamerlid. De weergave van de naam van de BV volstaat, als door het enkel googelen van die naam onmiddellijk duidelijk is met welke economische/maatschappelijke activiteiten de BV zich bezighoudt. Het aangeven van de financiële waarde van het belang c.q. de omvang van het ontvangen dividend is niet een dwingende plicht die uit de geldende regelgeving voortvloeit, ook gegeven het feit dat het Reglement van Orde in artikel 15.19, derde lid, expliciet benoemt welke inkomsten men moet laten registreren."
De genoemde leden hebben zich aan de bovenstaande lijn van advisering gehouden. Zij hebben ook allen advies ingewonnen bij de adviseur.
Dit brengt mij op een breder punt: het is van groot belang dat politici advies kunnen vragen over het interpreteren van de integriteitsregels en dat, wanneer zij volledig zijn in hun opgave en dat advies opvolgen van een onafhankelijk functionaris, zij ook gevrijwaard zijn van verdenkingen of adviezen van anderen, die wellicht anders zouden adviseren.
Daarvoor pleitte ik samen met Laurens Dassen al in onze "Initiatiefnota van de leden Dassen en Omtzigt over wettelijke maatregelen om de integriteit bij bewindspersonen en de ambtelijke top te bevorderen" (Kamerstuk 36101. Nr. 2). Ik verwijs naar pagina 37 waar we duidelijk aanraden dat zowel bewindspersonen als Kamerleden vertrouwelijk advies kunnen vragen over een kwestie en dat advies kunnen publiceren wanneer er vragen komen over hun handelen in die bepaalde casus. Als zij het advies dan gevolgd hebben, dient dat ook het einde van de discussie te zijn. Het advies heeft dus ook een beschermende werking voor politici zelf.
De genoemde leden zijn in een aantal gevallen duidelijk verder gegaan na het maken van een eigen afweging. Hiervan kan ik u twee voorbeelden nomen.
Tjebbe van Oostenbrugge heeft zijn belangen op afstand geplaatst middels een STAK. Dat deed hij direct na de verkiezingen en voor zijn installatie als Kamerlid. De twee bewindvoerders zijn geen familiedelen en hij kan dus geen invloed uitoefenen op zijn belangen tijdens zijn Kamerlidmaatschap.
Folkert Idsinga heeft vrijwillig afgezien van zijn wachtgeld nadat hij uit de VVD fractie getreden was.
In het register 2022-2023 staan vrij uitgebreide opgaven van nevenactiviteiten en belangen van de NSC Kamerleden voordat zij Kamerlid waren.
Nieuw Sociaal Contract vindt het van belang dat de registratieprocedures goed gevolgd worden door de Kamerleden en dat Kamerleden zich bij vragen en twijfel wenden tot de onafhankelijk adviseur. Dat hebben de drie genoemde leden ook gedaan.
Mochten er voorstellen komen ter verbetering en verduidelijking dan voeren wij het debat graag. Zoals u eerder gezien heeft met de initiatiefnota vinden wij het zelf ook van het allergrootste belang en zullen voorstellen blijven doen, wanneer nodig. Gezien de discussie is het wellicht goed om ervoor te pleiten dat adviezen van de adviseur integriteit standaard op schrift gesteld worden.
Mpanzu Bamenga
Kamerlid D66
Bamenga is "ambassadeur" van The School for Moral Ambition, een soort academie die is opgericht door auteur Rutger Bregman. Deze rol is niet contractueel vastgelegd en onbetaald, maar moet wel opgegeven worden. In het register vermeldt Bamenga wél dat hij "zelfstandig ondernemer" is. Maar hoe zijn bedrijf heet, in welke branche het actief is en wat hij verdient, wordt uit het register niet duidelijk. Een D66-woordvoerder laat weten dat het bedrijf is gevestigd op het privéadres van Bamenga. Om veiligheidsredenen zou hij geen details verstrekken. Maar op zijn LinkedIn-profiel staat tot op heden wél een bedrijf bij naam genoemd dat niet in het register voorkomt. Inkomsten die Bamenga "eventueel" ontvangen heeft, komen uit werkzaamheden voor zijn Kamerlidmaatschap. Deze hoeft hij volgens zijn woordvoerder niet op te geven.
Mona Keijzer
Kamerlid BBB
Keijzer verzuimde het inkomen voor haar commissariaat bij het bouwbedrijf "HSB Bouw" op te geven. Na vragen van Nieuwsuur voegt ze deze inkomsten - 10.000 euro - toe. In een reactie zegt Keijzer dat ze door "tijdsgebrek en onduidelijkheid over de verplichtingen van de regelgeving" deze inkomsten niet registreerde.