Lizzy van Winsen
Voor het eerst is er op basis van strafdossiers geanalyseerd wat de kenmerken en motieven zijn van daders van fysiek, verbaal of online geweld tegen lhbtq-personen. De onderzoekers van Risbo, het aan de Erasmus Universiteit verbonden instituut dat dit onderzoek in opdracht het WODC uitvoerde, constateren bij 88 veroordeelde daders dat 95 procent van hen man is en dat drie kwart al bekend was bij justitie.
De onderzoekers spraken ook met belangenverenigingen en slachtoffers. Op basis van de dossiers en deze gesprekken zijn vier daderprofielen opgesteld. De grootste groep daders heeft een duidelijke 'afkeer van' uitingen die volgens hen niet met de traditionele normen en waarden in de samenleving stroken. Bij de andere drie daderprofielen is er sprake van 'grappen maken ten koste van' lhbtq-personen, 'schelden als reflex' en van 'groepsagressie'. Ongevoeligheid en een gebrek aan tolerantie liggen ten grondslag aan de motieven van de daders.
Omdat in eerder onderzoek aandacht is besteed aan de migratieachtergrond van plegers hebben de onderzoekers daar ook naar gekeken. "Hiervoor is nationaliteit als indicator gebruikt. Omdat migratieachtergrond niet wordt geregistreerd binnen de strafdossiers." Daaruit blijkt dat de helft van de plegers de Nederlandse nationaliteit heeft en een iets kleinere groep de Nederlands-Marokkaanse.
"Het onderzoek laat in brede zin zien dat er een verharding in de maatschappij lijkt plaats te vinden waarin een deel van de samenleving lhbtq-uitingen niet accepteert", zegt Youri Seidler van het Risbo tegen Nieuwsuur, "en dat is zorgelijk".
Steeds meer meldingen
Het aantal meldingen van discriminatie op grond van seksuele gerichtheid die bij de politie en Antidiscriminatievoorzieningen (ADV's) binnenkomen stijgt al jaren, zo blijkt uit de gezamenlijke rapportage in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
Ook over 2023 is weer een stijging te zien: er werden 529 meldingen geregistreerd, ten opzichte van 353 in 2022. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Discriminatie.nl, de landelijke vereniging van antidiscriminatievoorzieningen (ADV's), die Nieuwsuur al kon inzien. De nieuwste gezamenlijke cijfers, inclusief die van de politie, zijn nog niet gepubliceerd.
Op dit moment liggen er twee wetsvoorstellen in de Tweede Kamer die ervoor moeten zorgen dat het geweld tegen de lhbtq-gemeenschap afneemt. Ten eerste moet geweld waarbij discriminatie wordt aangetoond (waaronder ook discriminatie op basis van seksuele gerichtheid) zwaarder bestraft worden. Het andere wetsvoorstel voorziet in de verruiming van een verbod en strafbaarstelling van groepsbelediging van de héle lhbtq-gemeenschap. Op dit moment is genderidentiteit nog niet meegenomen, waardoor groepsbelediging van transgender personen niet strafbaar is.
Het COC, de belangenorganisatie voor lhbti+ gemeenschap, ondersteunt deze wetsvoorstellen en pleit donderdag bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid ook voor meer mankracht bij de politie om deze vormen van geweld aan te pakken. Die mankracht zou vooral moeten bestaan uit zogenoemde discriminatierechercheurs; daar zijn er nu vier van in heel Nederland.
Uit eerder onderzoek blijkt dat de aangiftebereidheid onder lhbtq-personen laag is. Onderzoekers adviseren het aangifteproces laagdrempeliger te maken door agenten voor te lichten over de verschillende lhbtq-gemeenschappen. Ook kunnen trainingen voor agenten over omgangsvormen met lhbtq-personen daar aan bijdragen.
