Speciaal pak moet zware knieblessures bij pubervoetbalsters helpen voorkomen

• Jonna ter Veer

  redacteur NOS Sport

Voorstekruisbandblessures zijn een groot probleem in het vrouwenvoetbal. Niet alleen bij sterren als Vivianne Miedema en Jill Roord, ook bij pubervoetbalsters.

De Universiteit van Groningen is daarom een onderzoek gestart, onder belangstelling van de UEFA. Bij de jeugdselectie van FC Groningen wordt met een speciaal kniepak onderzocht hoe speelsters exact bewegen, om het risico op een knieblessure te verkleinen.

"Het in 3D meten van voetbalbewegingen bij jonge meisjes wordt nergens anders gedaan", aldus hoofonderzoekster Anne Benjaminse, die met promovenda Eline Nijmeijer de metingen doet.

Het pak is een soort onesuit, dat een speelster tijdens een training draagt. Op het pak zitten sensoren die de bewegingen registreren.

Alle speelsters dragen het pak een paar keer tijdens trainingen en in het lab, waar ze oefeningen doen.

"Meisjes zijn sneller geneigd om bij het voetballen met hun knie iets meer naar binnen te buigen en wat stijver te bewegen - en dat is niet lekker voor die knie", aldus Benjaminse.

Het gaat dus specifiek om blessures aan de voorste kruisband. Die werkt als een soort touwtje in je knie, dat ervoor zorgt dat je onderbeen niet te ver naar voren gaat. Als die band scheurt, lig je er maanden uit. Zoals topspits Vivianne Miedema, die al langer dan een jaar aan haar (volledige) herstel werkt.

Schijnbeweging

Ook Oranje-speelsters Aniek Nouwen en Jill Roord liepen onlangs de zware knieblessure op.

"Wat vaak gebeurt, is dat er een schijnbeweging wordt gemaakt waarbij de verdediger op het verkeerde been wordt gezet", legt Benjaminse uit.

"Die moet dan lastminute naar rechts, in plaats van naar links. En daar is het lijf niet op voorbereid."

Welke bewegingen zijn nou gevaarlijk en verhogen het risico op een voorstekruisbandblessure? Benjaminse: "Bijvoorbeeld heel gestrekt landen of een verdedigende actie rechtop uitvoeren, dat is niet zo gunstig voor de knie."

Hoe moet het wel? "We willen graag dat ze diep door de knieën buigen, alsof ze op een stoel gaan zitten, zodat ze de krachten van het lichaam beter kunnen opvangen."

Hoe speelsters dit het beste kunnen doen, hebben ze tijdens trainingen geleerd. Maar dit ook in de wedstrijd toepassen, blijkt lastig. Vandaar het speciale kniepak.

Onderzoekers en speelsters kijken tijdens het oefenen op het scherm de bewegingen terug, want als je het beeldend maakt, slaat het brein het beter op. "Ik vind dat wel leuk, want je ziet hoe je beweegt en hoe je het beter kan doen", zegt de 14-jarige Josephine, jeugdspeelster bij FC Groningen.

Nieuwe knie op je 40ste

Wat het onderzoek uiteindelijk gaat opleveren, wordt pas volgend jaar duidelijk. "Uiteindelijk willen we proberen zoveel mogelijk voorstekruisbandblessures bij jonge meisjes te voorkomen", zegt Benjaminse.

Het is namelijk ook een vervelende blessure op de lange termijn.

"Zo'n knie blijft altijd een zwakke plek. We zien dat als vrouwen veertig of vijftig jaar zijn, de slijtage in de knie is toegenomen en dat betekent voor sommigen dat ze dan al een nieuwe knie moeten."

De Nederlandse eredivisie kent het hoogste aantal tienervoetbalsters van Europa. Kunnen zij, aan het begin van hun carrière, nog iets veranderen aan hoe ze bewegen?

"Ik zou - zeker als trainer van elitespeelsters - altijd aandacht besteden aan preventie", zegt Benjaminse. "Alleen wel op een nieuwe manier. Dus niet alleen extra squats, lunges of planking om je spierkracht en basistechniek te versterken. Maar leer ze goed en veilig te bewegen in complexe spelsituaties, waarbij anticiperen ook een rol speelt."

Stoel, ei, raket

Benjaminse is nog niet in contact met de eredivisieclubs over een concreet plan van aanpak. Ze hoopt hierin stappen te zetten samen met de KNVB. Tips heeft ze al wel, zeker voor trainers van jonge meiden.

"Maak je instructies beeldend. Zoals: doe alsof je op een stoel gaat zitten, zodat ze dieper door de knieën buigen. Of: doe alsof je op eieren landt, om zacht te landen. Of bij het maken van een wending: versnel als een raket of als een springveer. Ook dan zie je dat meisjes beter door hun knieën buigen."