Frankrijk kiest voor 'euthanasiewet', maar zonder het woord euthanasie
Na bijna 25 jaar van politieke debatten krijgt Frankrijk een 'euthanasiewet'. President Macron wil volgende maand een voorstel presenteren dat dan de maand erna, in mei, naar het parlement wordt gestuurd. Maar het wetsvoorstel ligt zo gevoelig dat in de tekst het woord 'euthanasie' niet wordt genoemd en ook de term 'hulp bij zelfdoding' niet voorkomt.
"Woorden zijn belangrijk", zegt Macron over die keuze. "Wij kiezen voor de omschrijving 'hulp bij sterven'. Onder strikte voorwaarden moeten mensen de mogelijkheid hebben om hulp te krijgen bij het sterven."
Dat is volgens Macron anders dan hoe het in andere landen gaat. "Bij euthanasie kan iemand gedood worden, zelfs zonder toestemming van diegene. Bij hulp bij zelfdoding beschikt iemand helemaal zelf over zijn of haar leven."
Strenge eisen
Volgens de nieuwe Franse wet moeten mensen volwassen en volledig wilsbekwaam zijn om hulp te vragen bij het sterven. "Mensen met psychische klachten of bijvoorbeeld alzheimer zijn dus uitgesloten", zegt Macron in een interview met twee kranten. De patiënt moet bovendien ongeneeslijk ziek zijn en ondraaglijk en uitzichtloos lijden. "Het moet zeker zijn dat de persoon op korte of middellange termijn sterft en dat de pijn niet meer verlicht kan worden."
De patiënt moet een officieel hulpverzoek indienen. Dat verzoek wordt beoordeeld door een 'college van artsen'. Wordt aan de voorwaarden voldaan, dan krijgt de patiënt van een arts de benodigde middelen die hij of zij zelf kan toedienen om zijn of haar leven te beëindigen. Als de patiënt daartoe niet zelf in staat is, kan een naaste, een verpleger of een arts om hulp worden gevraagd.
Volgens president Macron is de wet nodig. "Met de huidige wetgeving zijn moeilijke situaties nu niet op te lossen. Denk aan kankerpatiënten in de terminale fase die nu naar het buitenland moeten reizen om deze hulp te krijgen."
Lange periode van overleg
De aankondiging volgt op een lange periode van overleg over de kwestie. Euthanasie ligt extreem gevoelig in Frankrijk, niet alleen bij gelovigen maar ook onder artsen. Volgens de huidige wet is het alleen toegestaan om medische behandelingen stop te zetten en eventueel zware verdovende middelen toe te dienen (sedatie).
In 2022 besloot Macron om een 'burgerconventie' samen te stellen. Maandenlang kwamen 'gewone Fransen' bijeen met deskundigen om een advies uit te brengen. Dat rapport, met een pleidooi voor 'actieve hulp bij sterven', verscheen een jaar geleden.
Vanwege de gevoeligheid is de verwachting dat het parlementaire debat over het nieuwe wetsvoorstel weleens lang kan gaan duren. "Bij een tekst die over zulke belangrijke zaken gaat, moet je geen haast hebben", zegt Macron. "We gaan geen snelle procedures volgen."
In een eerste reactie zijn veel deskundigen positief. Maar er worden wel kanttekeningen geplaatst bij de strenge eisen, bijvoorbeeld dat een patiënt bij wijze van spreken op sterven moet liggen voor er hulp komt. "Als iemand nog veertien maanden te leven heeft, zeggen we dan: u moet nog even verder lijden, het is nog niet zover?", zei een belangenvereniging voor patiënten.