Sinds het begin van de oorlog heeft Israël duizenden Palestijnen uit Gaza gearresteerd. Ze zitten vast op onbekende locaties en worden dagenlang - soms zelfs wekenlang - verhoord. Daar zitten regelmatig ook onschuldige Palestijnen tussen.
"Ik heb nog steeds nachtmerries over mensen die me slaan", vertelt Riyad Youssef Mohamed Kato. Hij werd meegenomen en naar een legerkazerne bij de grens gebracht. "Ze hebben stenen op mijn benen kapotgeslagen en me met een ketting bewerkt. Ik werd een hele dag op de berg achtergelaten. De tweede dag werd ik met veertig anderen in een vrachtwagen meegenomen. We waren naakt en geblinddoekt en zijn drie dagen blootgesteld aan kou en regen. Zonder eten en kleding. Een marteling."
De Palestijnen - waaronder Kat - zijn Hamasstrijders, zegt Israël in eerste instantie. In Gaza gearresteerd door het Israëlische leger. Maar als snel wordt duidelijk dat er ook onschuldige Palestijnen tussen zitten. Honderden mannen zijn inmiddels weer vrijgelaten. Ook Kato. Hij zat 63 dagen vast.
Mishandelingen
Het Comité tegen Martelen in Israël monitort de behandeling van gevangenen. Jurist Tal Steiner herkent het verhaal van Kato. "We zien militaire kampen waar Israël gevangenen uit Gaza vasthoudt. Dat zijn kampen die daar niet voor geschikt zijn. Mensen moeten daar op de grond slapen, ze zijn geblinddoekt en geboeid, 24 uur per dag."
De verhalen van gevangenen bereiken ook de Verenigde Naties. "Het gaat om mannen die tussen de 30 en 55 dagen door de Israëlische veiligheidstroepen, op onbekende locaties, zijn vastgehouden", zegt Ajith Sunghay, hoofd van het VN-Mensenrechtenbureau in de bezette Palestijnse gebieden. "Ze zeggen dat ze zijn geslagen en vernederd, en onderworpen aan mishandelingen en martelingen."
Israëls veiligheid
Ook vóór de oorlog in Gaza waren er meldingen van martelingen door Israëlische veiligheidsdiensten. Onder andere Amnesty International documenteert het gebruik van martelmethodes in Israël en de Palestijnse gebieden al decennialang. Het Comité tegen Martelen in Israël legt die meldingen vast.
Jurist Steiner: "Zowel over de detentie als de ondervraging van Palestijnse gevangenen komen er jaarlijks tussen de tien en twintig klachten binnen van marteling. En dat is mogelijk slechts het topje van de ijsberg."
Volgens Israël zijn arrestaties en verhoormethodes noodzakelijk voor Israëls veiligheid. Gevangenen zouden goed worden behandeld. De IDF - het Israëlische leger - wilde geen interview geven, maar gaf Nieuwsuur wel een schriftelijke reactie: 'De gedetineerden krijgen eten en drinken, medische zorg en slaap wordt hun niet ontzegd. Ongepast gedrag jegens gedetineerden in detentie en ondervraging is in strijd met de richtlijnen en waarden van IDF. De gewelddadige behandeling van gedetineerden, zoals in de beschuldigingen, is verboden en zijn voor verder onderzoek doorgestuurd naar de relevante autoriteiten.'
Zonder aanklacht
Hoeveel Gazanen er precies zijn gearresteerd en vrijgelaten en hoeveel er nu nog vastzitten, is onduidelijk. Het leger geeft daar geen informatie over.
Waar het leger wel informatie over geeft, is de locatie waar Israël de meeste gevangenen uit Gaza vasthoudt. Dat is op een basis in het zuiden van Israël: Sde Teiman. Wie daar precies zitten, is onbekend. "Gevangenen uit Gaza worden daar onder geheel andere juridische regels vastgehouden. Zo mag Israël ze tot 45 dagen vasthouden zonder zelfs maar een arrestatiebevel, 75 dagen zonder aanklacht en tot 180 dagen zonder dat ze een advocaat zien", zegt Steiner.
De Palestijnse Kato was voor zijn gevangenschap wereldkampioen powerliften. Twee keer won hij die titel. Dit jaar zou hij voor een wedstrijd naar Egypte gaan, maar na zijn arrestatie kan hij niet verder als atleet. "Ze hebben mijn rechterhand verbrijzeld en ik kan nog steeds niet lopen."
Toen hij werd opgepakt was hij met zijn vrouw en dochter. Nu is hij vrij, maar weet hij niet waar zijn familie is. "Ik heb mijn dochter nog niet teruggevonden. Ik weet niet eens of ze nog leeft. Ik heb eigenlijk geen hoop meer."
