"Het is standaard in Rusland bij een onderzoek naar een politieke moord: ze geven het lichaam niet vrij", zegt Bill Browder. "Wij maakten in 2009 precies hetzelfde mee toen Sergej Magnitski was vermoord. Ze vertelden de familie dat het koelsysteem van het lijkenhuis kapot was en dat zijn lichaam snel zou ontbinden als hij niet meteen begraven zou worden."
Bill Browder is een vriend en bondgenoot van Aleksej Navalny, de Russische oppositieleider die vrijdag onder verdachte omstandigheden stierf in een Russische strafkolonie. Net als velen denkt Browder dat Navalny is vermoord. Hij is daar 100 procent zeker van, zei hij in het tv-programma Buitenhof. Daarom zal er net als bij advocaat Magnitski geen onafhankelijk onderzoek naar de doodsoorzaak komen.
Browder is er ook 100 procent zeker van dat Navalny alleen op direct bevel van het Kremlin kan zijn vermoord. "Hij is veel te belangrijk. Het was een direct bevel van Vladimir Poetin om zijn belangrijkste politieke tegenstander te vermoorden."
Als Mandela
Navalny overleefde in 2020 ternauwernood een poging van de Russische geheime dienst om hem door vergiftiging om het leven te brengen. Nadat hij in Duitsland was hersteld, keerde hij in 2021 terug naar Rusland. Achteraf gezien reisde hij zijn dood tegemoet. Hij wist dat hij zou worden opgepakt, wat ook gebeurde, en op valse gronden zou worden veroordeeld, maar toch ging hij.
"Hij stapte op het vliegtuig en plaatste zich onder de hoede van de mensen die geprobeerd hadden hem te vermoorden", zegt Browder. "Zijn inschatting was simpelweg dat hij een tijd in de gevangenis zou zitten, zoals Nelson Mandela, en dat het regime van Poetin over niet al te lange tijd ten val zou komen. Als dat zou gebeuren, zou hij de nieuwe president van Rusland zijn. Verdrietig genoeg was dit een rampzalige inschatting."
Bedoeling Poetin
Volgens Browder is de dood van Navalny een waarschuwing voor iedereen die zich tegen Poetin keert. "Poetin wil iedereen die erover denkt om oppositie te gaan voeren duidelijk maken dat hij dit ook bij jou kan doen. Politieke oppositie staat gelijk aan de dood, dus doe het niet. Dat is wat hij wil bereiken."
Browder wil dat het Westen Rusland voor de dood van Navalny straft. Omdat vanwege de oorlog in Oekraïne al zo veel sancties zijn opgelegd, blijven er weinig mogelijkheden over. Wat het Westen nog wel kan doen, is de bevroren banktegoeden van de Russische centrale bank aan Oekraïne geven. Het gaat volgens hem om 300 miljard dollar. Oekraïne kan dat geld gebruiken voor oorlogvoering en wederopbouw.
Vladimir Kara-Moerza
Ook vindt Browder dat het Westen alles moet doen om de tegenstanders van Poetin te redden die in Russische gevangenissen zitten "en nog niet zijn vermoord". Zoals journalist en filmmaker Vladimir Kara-Moerza die vorig jaar tot een gevangenisstraf van 25 jaar werd veroordeeld.
Kara-Moerza werd net als Navalny vergiftigd, vrijwel zeker door de Russische geheime dienst. Ook hij nam het besluit om vanuit het buitenland naar Rusland terug te keren, waar hij werd opgepakt en achter de tralies verdween. "Net als Navalny is hij naar Siberië gestuurd. Net als Navalny zit hij in een isoleercel, net als Navalny lijdt hij aan de gevolgen van vergiftiging. Hij zit in exact dezelfde situatie."
Browder hoopt dat Kara-Moerza en andere politieke gevangenen bij een gevangenen- en spionnenruil vrijkomen, net zoals dat in de Koude Oorlog ook lukte. "Als het Westen wil dat er na de val van het Poetin-regime een democratische regering in Rusland komt, moeten mensen als Vladimir Kara-Moerza daarvandaan worden gehaald."
