Veiligheidsconferentie München brengt wereldleiders 'informeel' bij elkaar
In München is de jaarlijkse internationale veiligheidsconferentie begonnen. De komende drie dagen spreken staatshoofden, militairen, diplomaten en ministers van over de hele wereld onder meer over de Russische dreiging en de oorlog tegen Oekraïne, de toekomst van de NAVO en het conflict in het Midden-Oosten.
Op de lijst staan zo'n 800 genodigden, onder wie de Oekraïense president Zelensky, de Amerikaanse vicepresident Harris en de Israëlische president Herzog. Ook premier Shtayyeh van de Palestijnse Autoriteit is in München.
Namens Nederland zijn demissionair premier Rutte en de ministers Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) aanwezig.
Rusland is niet uitgenodigd.
Defensiebudgetten
Een belangrijk thema dit weekend is het defensiebudget van de NAVO-lidstaten. Dat moet voldoen aan de norm van 2 procent van het bruto binnenlands product. Inmiddels voldoen 18 van de 31 NAVO-landen daaraan. Vorig jaar waren dit er nog maar zeven.
Nederland - dat vooralsnog die norm niet haalt - heeft het defensiebudget wel weer verhoogd. Demissionair minister van Defensie Ollongren zei gisteravond tegen Nieuwsuur dat Nederland er "zo goed als is".
Volgens defensiespecialist Dick Zandee moet elk land zijn steentje bijdragen en is dat vooral belangrijk in het geval van wat hij noemt een "all out war". In het NOS Radio 1 Journaal legt de defensiespecialist van het Instituut Clingendael uit waarom die bijdrage zo belangrijk is: "Het is vooral van belang om Rusland af te schrikken zodat ze niet aanvallen. Als de afschrikking niet geloofwaardig is, kan Rusland eventueel een aanval proberen", zegt Zandee.
Europese defensiebeleid
Een ander thema is het Europese defensiebeleid. Actuele aanleiding is de dreigende taal van Donald Trump (die opnieuw president van de VS probeert te worden). Hij zei dat Rusland wat hem betreft NAVO-landen mag aanvallen die niet voldoende uitgeven aan defensie.
Europese landen vragen zich af of ze de defensie tegen Rusland meer in eigen hand moeten nemen om minder afhankelijk te worden van de Amerikaanse militaire bescherming.
Hoewel de uitspraken van Trump mede worden gezien als campagnetaal, zijn ze volgens analisten wel gevaarlijk. Zo noemde ex-NAVO-topman Jaap de Hoop Scheffer het de hoogste tijd voor Europese landen om hun grote militaire afhankelijkheid van de VS af te bouwen.
"Ik heb in mijn leven nog nooit de bel in Europa zo luid horen klinken als nu", zei De Hoop Scheffer.
Achter gesloten deuren
In tegenstelling tot toppen als de G7 en de G20, staat de conferentie in München bekend om zijn informele karakter. Er komt geen officiële slotverklaring en er worden geen resoluties ingediend. Dat geeft regeringsleiders de kans om ook informeel met elkaar te praten.
Voormalig voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, noemde de conferentie in de Duitse documentaire Hotel Weltpolitik dé manier om problemen op te lossen. "Het heeft geen zin daarheen te gaan en zo diplomatiek te zijn dat de belangrijke kwesties worden genegeerd", zei Pelosi. "Dat is het mooie van de conferentie in München; iedereen komt in alle eerlijkheid en openheid samen. Dat is de enige manier om tot oplossingen te komen."
