Rotterdam en Den Haag maken zich zorgen over de toename van het aantal kwetsbare mensen in wijken die nu al kampen met problemen. Met zijn wetsvoorstel 'versterking regie volkshuisvesting' wil demissionair minister Hugo de Jonge de druk op deze wijken verlichten, maar de twee gemeenten vrezen dat die druk juist zal toenemen.
"Het ziet er nu redelijk netjes uit, maar je ziet ook genoeg plekken waar vervuiling is." Edwin Sieben is woonconsulent bij woningcorporatie Staedion in Den Haag. Hij loopt door de wijk Morgenstond in Zuidwest, een stadsdeel van Den Haag dat te maken heeft met problemen als armoede, sociale isolatie en gebrek aan kansen voor inwoners. "Een wat zwaardere wijk", zegt Sieben.
Wanneer er bij Staedion een melding binnenkomt van overlast, gaat Sieben daar op af. Het kan gaan om zaken als geluidsoverlast, een verward persoon, een vervuilde woning of agressie. "Ik ga er naartoe en dan kijk ik - samen met mijn netwerk - welke oplossingen we kunnen bieden."
Dankbaar werk, vindt Sieben, maar hij ziet ook dat veel meldingen die bij de corporaties binnenkomen gaan over zaken die eigenlijk niet binnen het takenpakket van de woningcorporatie vallen. Die zijn de verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld de politie of een zorginstelling. "Als je ziet hoeveel er op dit moment op ons bordje ligt, is die taak wel zwaar. Dat zou eigenlijk anders moeten."
Niet houdbaar
Corporatie Staedion noemt de situatie in sommige wijken niet of nauwelijks houdbaar. Karin Scholtes, teamleider sociaal beheer bij Staedion, ziet net als Sieben dat het takenpakket van haar werknemers uitdijt. "Wij nemen eigenlijk de taken over van zorginstellingen die zijn weggevallen. Denk aan een oudere die aan het dementeren is. Vroeger was er plek in een verpleeghuis waar iemand veilig kon wonen. Nu moeten wij omgaan met dat soort situaties."
Het aantal kwetsbare mensen dat in wijken als Morgenstond terechtkomt, neemt toe, ziet Scholtes. "Als er overlast in een portiek heeft plaatsgevonden, zeggen wij tegen onze afdeling verhuur: hier even geen kwetsbare partij in, zodat de rust kan terugkeren. Maar als je alleen maar kwetsbaren hebt, dan wordt het lastig om iedereen een prettige leefomgeving te bieden."
Meer sociale huur
Het nieuwe wetsvoorstel van minister De Jonge van Volkshuisvesting (Binnenlandse Zaken) moet uitkomst bieden. De wet, die volgende maand naar de Tweede Kamer gaat, dwingt gemeenten waar relatief weinig sociale huur is tot het bouwen van meer sociale huurwoningen, zodat ook daar plek komt voor kwetsbare groepen. Dit zal vooral effect hebben op kleinere gemeenten om de grote steden heen.
Daarnaast worden gemeenten verplicht om een aantal urgentiecategorieën op te nemen. Mensen die binnen die categorieën vallen, krijgen voortaan voorrang op een woning.
Woonwethouder in Den Haag, Martijn Balster (PvdA), vindt de wet in de basis goed, maar vreest voor een nog grotere druk op kwetsbare wijken in de stad. "Wat de wet goed doet, is gemeenten die achterlopen in de betaalbare woningvoorraad dwingen tot het bouwen van betaalbare woningen. Wat daar vervolgens ook bij past, is dat die spreiding van kwetsbare doelgroepen evenwichtig gebeurt."
Drugsverslaafden
In Rotterdam leven dezelfde zorgen. Net als haar Haagse college vreest wethouder Chantal Zeegers (D66) dat, als de spreiding van kwetsbare mensen niet wordt meegenomen in de wet, de leefbaarheid in nu al kwetsbare wijken in Rotterdam verder onder druk komt te staan.
"We zien nu al dat het in een aantal wijken de spuigaten uitloopt. Bijvoorbeeld aan de Strevelsweg in Bloemhof, daar zitten veel zorginstellingen naast elkaar. Dus daar zijn veel drugsverslaafden of ex-drugsverslaafden. Dat heeft natuurlijk een effect op de straten daaromheen. Daarom zeggen we: spreid dat nou wat beter. En dat wordt onvoldoende opgelost met deze wet."
Verplichting gemeenten
Het ministerie van Binnenlandse Zaken denkt dat de zorgen van de corporatie en wethouders onterecht zijn. In de huidige situatie kiezen gemeenten namelijk zelf of ze überhaupt een urgentieverklaring verlenen aan kwetsbare mensen en zo ja, wie dan binnen de categorie kwetsbaar valt. De nieuwe wet verplicht gemeenten tot een urgentieregeling en legt vast wie als kwetsbaar wordt aangemerkt.
Het ministerie erkent dat deze nieuwe wet er "wellicht" toe zal leiden dat meer huishoudens voor urgentie in aanmerking komen, "maar bovenal dat de huisvestingsopgave van deze mensen eerlijker wordt verdeeld tussen gemeenten. De facto zal dit de grotere gemeenten ontlasten."
