'Afbouwen fossiele subsidies kan, maar moet vaak internationaal'

Belastingvoordelen voor bedrijven die veel fossiele brandstoffen gebruiken, zouden vanaf 2026 kunnen worden afgebouwd. Maar om echt af te komen van fossiele subsidies is een lange adem en internationale samenwerking nodig. Zo kan alleen internationaal de belastingvrijstelling op kerosine voor vliegtuigen afgeschaft worden, staat in een rapport van een ambtelijke werkgroep van meerdere ministeries.

In het rapport staan verschillende voorstellen. Allereerst een afbouw van de vrijstelling op energiebelasting voor grootverbruikers. De regeling is nu zo dat bij meer gebruik van olie, gas of kolen vaak relatief minder belasting betaald hoeft te worden. Het afbouwen daarvan stimuleert volgens het rapport het gebruik van alternatieven. Ook het afschaffen van een belastingvrijstelling op het gebruik van kolen om elektriciteit op te wekken wordt in het rapport genoemd.

Verder bevat het rapport het voorstel om de lagere accijns op diesel en lpg af te schaffen en de tarieven te verlagen naar die van onze buurlanden. Nederland staat bekend als een land met een hoge accijnsbelasting. In plaats daarvan zouden er rekeningrijden en een speciale vrachtwagenheffing moeten komen.

Eerder was al bekend dat een aantal extra belastingvoordelen die specifiek voor de glas- en tuinbouwsector gelden worden afgebouwd. Ook de afschaffing van de belastingvrijstelling van aanschafbelasting (bpm) voor auto's voor ondernemers was al bekend - zij moeten vanaf volgend jaar ook bpm betalen. Verder is al besloten tot het versoberen van een vrijstelling die sommige partijen hebben op de motorrijtuigenbelasting. Het energieprijsplafond bestaat sinds 1 januari dit jaar niet meer.

Jetten

Demissionair minister van Klimaat Jetten hoopt dat het nieuwe kabinet de adviezen uit het rapport overneemt. "Het is aan hen om straks samen met de Tweede Kamer knopen door te hakken."

"Ik heb zelf eind vorig jaar nog geprobeerd om een aantal fossiele subsidies af te bouwen. Dat voorstel is helaas gesneuveld in de Eerste Kamer. Dus dat laat wel zien dat het ook echt wel politieke moed vergt om afscheid te nemen van dit soort fossiele subsidies."

Jetten vindt de eerste signalen uit de formatie niet hoopgevend. "Zeker met uitspraken van Wilders zoals: 'het klimaatbeleid moet door de shredder'. Mijn boodschap is daarbij uiteindelijk: goede klimaatkeuzes zorgen ervoor dat we hier keiharde knaken kunnen verdienen met groen beleid en een sterke schone economie."

Ook internationaal is Jetten bezig de fiscale voordelen voor fossiele gebruikers ter discussie te stellen. Op de klimaattop in Dubai kondigde hij aan dat Nederland samen met twaalf andere landen gaat samenwerken om fossiele subsidies af te bouwen. Die samenwerking is volgens hem nodig omdat veel van dit soort voordelen internationaal zijn afgesproken.

Op de klimaattop volgend jaar zullen de landen de omvang van hun subsidies en belastingvoordelen in kaart hebben gebracht, zo is afgesproken.

In dit rapport wordt ook een aantal internationale voorstellen gedaan. Stop bijvoorbeeld met het vrijstellen van belasting op diesel voor de binnenvaart, de vrijstelling van belasting voor stookolie in de zeevaart en de vrijstelling van belasting op kerosine voor de luchtvaart. En stop sneller met het verstrekken van gratis CO2-rechten aan de industrie, en zorg ervoor dat bedrijven buiten Europa sneller moeten gaan betalen voor hun CO2-uistoot - het zogeheten CBAM.

En nu?

Het rapport, dat vandaag door het ministerie van Financiën werd gepresenteerd, dient als aanbeveling aan de politiek. Het is aan de Tweede Kamer en de nieuwe coalitie om hier wel of niet mee aan de slag te gaan.