Formatie: 'Omtzigt gaat met deze partijen nu niet meer verder'

Formeren is in Den Haag uitgedraaid op irriteren, zo blijkt vandaag. Hoe slecht de sfeer de afgelopen dagen ook is geweest, de wonden zaten dieper. Dat blijkt uit verhalen van mensen rond de top van NSC, de partij van Pieter Omtzigt. "Omtzigt komt aan deze formatietafel niet meer terug", zegt politiek duider Arjan Noorlander, die sprak met mensen rond die partijtop.

Omtzigt zal volgens Noorlander deze ronde niet meer naar Den Haag komen om mee te formeren. "Het is echt uitgesloten dat NSC meedoet aan een kabinet van deze drie partijen en ze aan een meerderheid zal helpen. Ook zal NSC geen steun geven aan een minderheidskabinet als PVV-leider Geert Wilders daar premier van gaat worden. Daar staat een streep doorheen", zegt Noorlander. Andere opties voor kabinetsvarianten, zoals een extraparlementair kabinet of een minderheidskabinet onder een andere premier, sluit de partij niet uit.

Het opstappen van Omtzigt gaat niet alleen om stukken over financiële tegenvallers in de staatsfinanciën, die de NSC-leider - naar eigen zeggen - als onderhandelaar pas op het laatste moment onder ogen kreeg. Ook de tweets, de omgangsvormen en het gebrek aan vertrouwen werden de NSC-leider teveel. "Mensen namen elkaar de maat. Dat heeft het vertrouwen bij NSC ondergraven", zegt Noorlander. "Het was eigenlijk de hele toon van de afgelopen weken, zeggen bronnen bij NSC."

Informateur Ronald Plasterk kwam vandaag ook met kritiek. Op de manier waarop Omtzigt is omgesprongen met het formeren van een nieuwe kabinet. Hij vindt dat Omtzigt te weinig respect heeft voor het "instituut informateur" en is daarover ontstemd, zo bleek vandaag na afloop van de bijeenkomst met de leiders van de drie overgebleven partijen: PVV, VVD en BBB.

Noorlander: "Plasterk wil toch kijken of er een rechts kabinet kan komen. Maar deze drie partijen vormen geen vriendengroep. Ze hebben echt nog wel wat uit te vechten." En ook Wilders wil graag dat rechtse kabinet. "Dus moeten ze nu verzinnen hoe ze dat gaan doen. Want de situatie is er nu één van totale verwarring", zegt Noorlander, die ook kritiek hoort op de rol van Plasterk als informateur. "Het gevoel is dat hij vooral een opdracht van Wilders zit uit te voeren."

Onafhankelijke informateur

Morgen praten Plasterk, PVV-leider Wilders, VVD-leider Dilan Yesilgöz en BBB-leider Caroline van der Plas verder. Omtzigt zelf heeft laten weten dat hij daar niet bij zal zijn. Toch zag Plasterk vandaag nog mogelijkheden voor de vier partijen om verder te praten. "Ik ben een optimist. Ik kan nog met Omtzigt aan tafel." Hij heeft vaker in de politiek gezien dat politieke partijen schijnbaar onoverbrugbare afstand van elkaar namen.

Het eindverslag van Plasterk komt maandag. Volgende week woensdag debatteert de Tweede Kamer over het formatieproces en het verslag van Plasterk. Noorlander: "De Kamer moet nu gaan kijken of het niet tijd wordt voor een onafhankelijke informateur. Dat wordt een hele nieuwe zoektocht."