Het nachtleven in Nederland staat steeds meer onder druk door ruimtegebrek. Vooral initiatiefnemers van kleinere clubs en experimentele culturele plekken maken zich zorgen.
Dat blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur langs experts van het nachtleven: de nachtburgemeesters in twaalf grote steden. Tien daarvan hebben zich verenigd in de Dutch Nighttime Alliance en voeren een gezamenlijke lobby voor het behoud van de nachtcultuur.
De gemeente laat zijn oren volledig hangen naar mensen die alleen negatieve aspecten van de nacht zien.
Culturele ondernemers mogen hun clubs vaak tijdelijk huisvesten op toekomstige woningbouwlocaties. Zodra daar de bouw start, moeten de clubs hun deuren sluiten. Zo ook de Amsterdamse club De School, de Rotterdamse creatieve broedplaats Weelde en cultuurpodium Brebl in Nijmegen. Nieuwe locaties werden niet gevonden.
"In Brebl vond nachtcultuur een plekje, kleine partijen kregen korting om iets te organiseren, er was ruimte voor kunst en een ontwikkelingsprogramma voor talent", zegt de Nijmeegse nachtburgemeester Celia Okoro. Ze ziet het aanbod van verschillende nachtclubs steeds verder afnemen. "Dat is niet gek als je weinig ruimte hebt om te experimenteren."
'Creativiteit ontstaat niet overal'
"Bij ons kwamen veel vrije geesten, creatievelingen. Mensen die het belangrijk vonden dat je precies kon zijn wie je wilde zijn", zegt Kelly Vincent, mede-oprichter van Weelde, dat sinds oktober vorig jaar niet meer bestaat. "We zijn gewend om in onze eigen bubbel te zitten en gefocust te zijn op werk en presteren. In de nacht kun je je vrij voelen en ontladen."
Vincent denkt dat het voor een stad belangrijk is dat er plekken zijn "waar dingen ontstaan". "Als die ruimtes langzaam verdwijnen, vraag ik me af wat voor stad we krijgen in de toekomst. Er wordt soms vergeten dat creativiteit niet overal kan ontstaan, dat je het niet zomaar kunt oppakken en in een nieuw gebouw kunt zetten."
Nadieh Bindels van 'Nachtwacht Haarlem', dat ambassadeur en belangenbehartiger is van de Haarlemse nachtcultuur, ziet dat het gebrek aan locaties een groot probleem is. "De wil is er wel, maar het nachtleven wordt niet goed in de stadsontwikkeling meegenomen."
Daarnaast speelt geluidsoverlast nachtclubs soms parten, zegt ze. "Club Stalker was de oudste club van Nederland, een belangrijke club voor het nachtleven in Haarlem. Grote dj's zijn er begonnen. Maar na klachten van één buurman moest het geluid omlaag, waardoor het heel moeilijk werd voor echte clubnachten." De club heeft inmiddels plaats gemaakt voor nieuwe woningen.
Volwaardige cultuur
Een aantal gemeenten heeft weliswaar een visie op het nachtleven ontwikkeld, maar erg hoog staat die niet op de politieke agenda, is de conclusie van veel clubeigenaren. "Onze ervaring met de gemeente is wel positief", zegt Kelly Vincent van Weelde in Rotterdam. "We krijgen erkenning en af en toe financiering voor een programma. Ze zijn blij met wat we hebben neergezet en willen ons graag in de stad houden, maar het vinden van een nieuwe locatie voor ons is tot nu toe niet gelukt."
Nachtburgemeester van Groningen Merlijn Poolman vindt dat steden de nachtcultuur niet zien als een volwaardige cultuur. "Ze zien het als iets voor erbij. Terwijl als we de nacht en de muziek opnemen in het beleid, zal je zien dat het zoveel meer biedt: positieve effecten die echt z'n weerslag hebben op het leefplezier van mensen. Nu laat de gemeente zijn oren volledig hangen naar mensen die alleen maar negatieve aspecten van de nacht zien en gebeurt alles hier ad hoc."
'Door nachtleven vallen verschillen weg'
Desgevraagd laat een woordvoerder van de gemeente Groningen weten dat er een motie is aangenomen om een Nachtvisie voor de stad te ontwikkelen. Die visie wordt voor de zomer verwacht. Een tweede motie voorziet in een Nachtraad, een onafhankelijk orgaan waar de gemeente mee spreekt over het nachtleven in de stad. "Groningen staat bekend om zijn rijke nachtcultuur en zal hierin ook blijven investeren", aldus de gemeente.
De nachtburgemeesters begrijpen dat er ook nieuwe huizen nodig zijn, maar dat mag niet ten koste gaan van een bruisend nachtleven, vinden ze. Okoro: "Nijmegen is een groeistad. De komende jaren komen er 40.000 inwoners bij. Die moeten ook wat te doen hebben. Nachtcultuur zorgt ervoor dat nieuwe bewoners elkaar vinden en dat verschillen wegvallen in een polariserende wereld."