Miljoenen drugsadvertenties op Telegram, platform laat handel ongemoeid

Drugscriminelen kunnen op chatapp Telegram ongestoord hun gang gaan. In openbare chatgroepen met duizenden leden worden bij elkaar miljoenen berichten geplaatst waarin softdrugs, harddrugs en zware medicijnen te koop worden aangeboden. Accounts en groepen, gericht op de Nederlandse markt, zijn soms jarenlang actief.

De drugs zijn met eenvoudige zoektermen te vinden, blijkt uit een analyse van de NOS met behulp van een AI-model. De aangeboden hoeveelheden verschillen van enkele grammen tot vele kilo's. Alleen al vorig jaar werden 2,5 miljoen berichten geplaatst waarin drugs worden aangeboden, zag de NOS.

De enorme hoeveelheid drugsadvertenties wekt de indruk dat Telegram niet of nauwelijks ingrijpt. Dat stelt ook de politie, die zegt weinig medewerking te krijgen van het bedrijf.

Tegenover de NOS zegt Telegram dat het wel degelijk optreedt. "Sinds onze oprichting modereren we op schadelijke berichten, waaronder de verkoop van verdovende middelen", zegt een woordvoerder van het bedrijf. Telegram reageert naar eigen zeggen op klachten van gebruikers en doet ook eigen "proactieve monitoring". De politie zegt daar niets van te merken.

Illegale zaken

De 2,5 miljoen drugsadvertenties uit 2023 zijn geplaatst in 21 verschillende chatgroepen. Deze groepen richten zich op de verkoop van drugs en andere illegale zaken, zoals zwaar vuurwerk en benodigdheden voor internetoplichting.

Harddrugs zoals cocaïne en xtc zijn het populairst, maar ook designerdrugs zoals het inmiddels verboden 3-MMC worden volop aangeboden.

NOS op 3 sprak met een dealer die handelt op Telegram:

In de onderzochte groepen worden dezelfde advertenties vaak herhaald, soms zelfs duizenden keren. In totaal vond de NOS bijna 55.000 unieke drugsadvertenties die in 2023 werden geplaatst.

De aanbieders zijn actief in heel Nederland, van Schiermonnikoog en de kop van Noord-Holland tot in Zeeuws-Vlaanderen. Ze vermelden uitvoerig in welke plaatsen ze allemaal leveren, waarschijnlijk om goed vindbaar te zijn als gebruikers hun woonplaats invoeren in de Telegram-zoekfunctie.

Of alle aanbieders, 9900 in totaal, ook echt drugs verkopen, is niet te zeggen. Op Telegram zijn ook oplichters actief die hun "klanten" geld afhandig maken zonder ooit iets te leveren.

Advertentiekanaal

De dertien aanbieders die met de NOS in gesprek wilden gaan, stelden dat zij wel degelijk drugs verkopen. Telegram is voor hen vooral een advertentiekanaal en een laagdrempelige manier om nieuwe klanten te werven. Na het eerste contact schakelen sommige verkopers over op andere, vaak beter beveiligde chatapplicaties, zoals WhatsApp, Signal of Wickr.

Sommige aanbieders specialiseren zich in een bepaald type drugs. Ze hebben bijvoorbeeld alleen wiet, cocaïne of designerdrugs. Er zijn ook tal van adverteerders die een compleet assortiment aanbieden, van xtc tot coke, ketamine en zware pijnstillers.

Vaak beloven ze de klant voorop te stellen. Drugs mogen eerst getest worden en wie niet tevreden is, krijgt volgens menig advertentie zijn geld terug. Ook beloven ze "discrete bezorgers", die vaak ook "vriendelijk en correct" zijn.

Bekijk hier voorbeelden van drugsadvertenties op Telegram:

Hoewel de meeste aanbieders gebruikershoeveelheden verkopen, trof de NOS ruim 800 accounts aan die grotere hoeveelheden aanbieden. Zij bieden wiet aan per kilo of xtc-pillen per duizend stuks.

Levendige handel

Volgens cybercrimedeskundige Rolf van Wegberg van de TU Delft heeft de handel op het dark web zich voor een groot deel verplaatst naar Telegram. "Dat begon rond 2020, toen een aantal grote dark web-handelsplaatsen offline waren gehaald en flitsbezorgers als Gorillas en Flink opkwamen", zegt Van Wegberg.

Dat gemak verwachten drugskopers nu ook, stelt Van Wegberg. "Op het dark web kon het best even duren voordat je je bestelde xtc-pillen via de post in huis had; op Telegram kun je een dealer vinden die vlakbij is en ze razendsnel komt langsbrengen."

Deze drugs worden het meest aangeboden:

Wel zijn er meer risico's voor gebruikers. "Er is op Telegram meer oplichting en minder zekerheid dat je krijgt wat je koopt", zegt Van Wegberg. Op dark web-handelsplaatsen konden gebruikers recensies achterlaten; wie slecht spul verkocht of niet leverde, trok geen klanten meer. "Op Telegram is dat er allemaal niet."

Handhaving

De politie ziet de levendige handel op Telegram ook, maar weet niet zeker of die echt zo omvangrijk is als het enorme aantal advertenties doet vermoeden. Er worden ook veel "spookadvertenties" geplaatst.

Dat drugsverkopers er massaal adverteren, betekent volgens de politie niet dat er geen enkele handhaving is. "Dat je ons niet ziet, wil niet zeggen dat we er niet zijn", stelt Nan van de Coevering van het Team High Tech Crime van de politie. "Maar bij zo'n groot aanbod moeten we natuurlijk keuzes maken."

De politie zegt zich vooral op de grote spelers te richten, die op meerdere platforms tegelijk actief zijn. Ook wordt voorrang gegeven aan bijvoorbeeld wapenhandel.

Wat de politie niet helpt, is dat Telegram niet meewerkt. Verzoeken om informatie te leveren over verdachte gebruikers legt het platform meestal naast zich neer. Ook uit eigen beweging schonen ze hun platform niet op, merkt Van de Coevering. "Telegram heeft geen zelfreinigend vermogen."

Geen actie tegen Telegram

Toch onderneemt de Nederlandse overheid geen actie tegen Telegram. Duitsland doet dat wel. Daar kreeg het bedrijf een boete en beloofde het voortaan beter mee te werken. Ook heeft Telegram te maken met strengere Europese regels.

Uit onderzoek van de NOS bleek eerder dat Telegram nauwelijks optreedt tegen zogenoemde expose-groepen, waarin intieme beelden van vrouwen en hun contactgegevens worden gedeeld. Ook zijn er extreemrechtse groepen actief.

Ondanks het gebrek aan medewerking van Telegram zegt de politie niet machteloos te staan. Af en toe worden wel degelijk dealers opgepakt na undercoveracties. Vorig jaar namen agenten voor het eerst een drugskanaal over, waarna alle leden een waarschuwing kregen.

Verschillende verkopers zeggen tegen de NOS dat ze erg op hun hoede zijn vanwege mogelijke undercoveragenten. Al denkt een van hen dat het wel meevalt: "Zolang je geen wapens of vrouwen verkoopt laten ze je met rust."