Klimaatactivisten op Schiphol niet vervolgd na fouten met identificatie

• Hugo van der Parre

  Research-redacteur

De klimaatdemonstranten die in november 2022 het beveiligde deel van Schiphol binnendrongen voor een actie op het terrein voor privévliegtuigen worden niet vervolgd. Het Openbaar Ministerie (OM) laat alle aanklachten vallen.

Dit besluit volgt op een onderzoek van de Koninklijke Marechaussee, waaruit blijkt dat er fouten zijn gemaakt bij de identificatie van de demonstranten. "Een substantieel deel van het onderzoek naar de identificaties is niet goed gegaan of is niet meer verifieerbaar", zegt het OM.

Op 5 november 2022 braken enkele honderden demonstranten van Greenpeace en Extinction Rebellion door de hekken van Schiphol-Oost, waarachter privévliegtuigen staan opgesteld. Ze blokkeerden de toestellen en fietsten rondjes op het platform.

De marechaussee arresteerde meer dan 400 activisten, maar slaagde er niet in de identiteit van iedereen vast te stellen. Dat is naderhand geprobeerd door foto's van de actie te vergelijken met openbare bronnen zoals sociale media. Hierbij werd ook gebruikgemaakt van gezichtsherkenningssoftware.

Niet terecht

Het Openbaar Ministerie stuurde 176 mensen een brief met de mededeling dat ze gezien waren bij de actie, maar bij verschillende mensen bleek dat niet terecht. Een aantal personen kon bewijzen dat ze op de dag van de klimaatactie helemaal niet op Schiphol waren geweest. Kamerleden wilden weten hoe dit kon gebeuren.

Uit nader onderzoek van de marechaussee op verzoek van het OM blijkt nu dat bij 64 personen de juistheid van de identificatie niet meer kan worden vastgesteld. In negen gevallen is sprake van onjuiste identificatie. De gegevens van deze twee groepen worden verwijderd uit de systemen van Justitie en de Marechaussee.

Bij negentig actievoerders is de identificatie correct verlopen en is er geen twijfel over wie ze zijn. Die gegevens blijven bewaard. Justitie zegt dat de werkwijze rond grootschalige aanhoudingen inmiddels is geëvalueerd en voor toekomstige situaties is aangepast.

Zaak geseponeerd

De zaak tegen vier verdachten die het OM wilde vervolgen, wordt geseponeerd. "Hoewel over de juistheid van hun identificatie en de bewijsbaarheid van het feit geen twijfel bestaat, speelt het tijdsverloop tot aan de zitting een rol, in combinatie met beperkte capaciteit bij de rechterlijke macht en de belasting van de strafrechtketen", zegt het OM.

Ook de fouten die gemaakt zijn bij de identificaties spelen volgens het OM hierbij een rol. Een bijkomend argument is dat de opgelegde straf vermoedelijk laag zou zijn, mogelijk slechts een waarschuwing.

Hoewel uiteindelijk niemand vervolgd wordt, vindt het OM nog steeds dat met het betreden van Schiphol grenzen zijn overschreden. Het brengt de veiligheid in gevaar en is als misdrijf opgenomen in de Luchtvaartwet. "Een dergelijke situatie, waarbij tevens sprake is geweest van het vernielen en het klimmen over hekken, valt niet onder de demonstratievrijheid", aldus het OM.