Kamerleden vragen opheldering over opsporen klimaatactivisten Schiphol

Meerdere partijen in de Tweede Kamer willen uitleg van minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid over de opsporing van klimaatactivisten die in november vorig jaar meededen aan een protestactie op Schiphol. D66, SP, GroenLinks en PvdA hebben Kamervragen gesteld.

175 mensen kregen een schriftelijke waarschuwing van het Openbaar Ministerie waarin stond dat ze een misdrijf hadden begaan. Ze kwamen er dit keer mee weg, maar dat ging bij een eventuele volgende demonstratie op het terrein van de luchthaven niet meer op, aldus het OM.

Zeker zeven mensen houden bij hoog en bij laag vol dat ze op de dag van die klimaatactie helemaal niet op Schiphol zijn geweest, onder wie oud-Greenpeace-directeur Anne Schoenmakers en bestuurskundige en campagnestrateeg Kirsten Verdel. Een achtste persoon zegt dat niet, maar wil bewijs voor de aanname dat hij er was.

Likes

Verdel zegt dat ze van het OM en de Koninklijke Marechaussee hoorde dat marechaussees met foto's van deelnemers in de hand op sociale media naar likes zijn gaan zoeken bij berichten over de demonstratie. "De profielfoto's van deze mensen zijn met die van demonstranten vergeleken", vermoedt Verdel. Verdel en Schoenmakers kregen bij een bezoek aan de marechaussee een foto van een demonstrant te zien die niet op hen leek.

De demonstranten reden bij de actie met fietsen het Schipholterrein op:

Voor Schoenmakers geldt dat ze expres was weggebleven bij de actie, omdat ze twee maanden eerder was vertrokken bij Greenpeace. "Ik koos er daarom bewust voor om niet bij de actie aanwezig te zijn. Ik bracht die dag door met mijn gezin en een vriendin."

Ook Verdel was er naar eigen zeggen niet. De vrouw op de foto die de marechaussee deze week aan haar toonde, was naar schatting tien jaar ouder dan zijzelf en had blond haar in plaats van bruin. "Ik schoot keihard in de lach: ik zag een mevrouw die in de verste verte niet op mij leek."

Belangrijker nog is volgens haar dat zij kan bewijzen dat ze op de bewuste dag met haar kinderen naar een speeltuin en een bruiloft was. Ze kan dat met getuigen en betaalbewijzen aantonen.

Excuses

Het OM gaf de marechaussee vorige maand opdracht om uitgebreid onderzoek te doen naar wat er misging bij mensen die ten onrechte een waarschuwingsbrief kregen. "Als mensen inderdaad niet aanwezig waren, dan is dat betreurenswaardig en zullen er excuses volgen."

Verdel werd afgelopen maandag door de marechaussee gebeld of ze de volgende ochtend op gesprek kon komen met bewijs dat ze niet op Schiphol was geweest. In dat gesprek kreeg ze te horen dat ze geen verdachte was. Desondanks blijft haar naam als "betrokkene" in bestanden van opsporingsdiensten staan.

Verdel is bang dat ze daar vroeg of laat last van kan krijgen. Bijvoorbeeld als ze naar het buitenland gaat of als instanties in Nederland gegevens over haar opvragen.

Betrouwbaar?

Kamerleden willen nu opheldering van de minister over de opsporingsmethode die de marechaussee heeft gebruikt en de betrouwbaarheid daarvan. Ook willen ze weten of er gezichtsherkenningssoftware is gebruikt.

De Kamerleden Ellemeet (GroenLinks) en Mutluer (PvdA) willen verder weten waarom "onverdachte burgers zonder enige vorm van proces als daders van een strafbaar feit worden aangemerkt". Hun collega's Sneller (D66) en Temmink (SP) zijn benieuwd of de opsporingsdiensten de gehanteerde methode vaker inzetten.

Minister Yesilgöz zei na afloop van de ministerraad dat ze niets over de zaak kan zeggen, omdat die wordt onderzocht.