Rechter zet streep door plan voor sluiting twee locaties kinderhartchirurgie

De plannen om de kinderhartchirurgie te centraliseren in Rotterdam en Groningen gaan voorlopig niet door. De rechtbank Midden-Nederland heeft een streep gezet door het plan van de gisteren opgestapte minister Kuipers om de kinderhartcentra van de universitaire ziekenhuizen van Utrecht en Leiden/Amsterdam te sluiten. Kuipers opvolger, demissionair minister Helder, betreurt de uitspraak.

Die ziekenhuizen hadden het besluit aangevochten en hebben gelijk gekregen. De rechtbank vindt onder meer dat de minister het besluit onvoldoende heeft onderbouwd.

Momenteel vinden de operaties aan aangeboren hartafwijkingen bij kinderen plaats bij vier kinderhartcentra, verbonden aan vijf universitaire ziekenhuizen. Kinderen kunnen terecht bij centra in Rotterdam, Utrecht, Leiden en Groningen.

Verbeterde kwaliteit

Kuipers besloot vorig jaar na een langlopende discussie dat de operaties vanaf oktober 2025 alleen nog mogen plaatsvinden in Rotterdam en Groningen. Zijn redenering is dat de kwaliteit verbetert als artsen meer ervaring opdoen met specialistische ingrepen.

De centra van Utrecht en Leiden-Amsterdam waren het daar niet mee eens en stapten naar de rechter. Die zag afgelopen zomer in een spoedprocedure geen reden om het proces te pauzeren, maar in de bodemprocedure is nu een ander besluit gevallen.

Onvoldoende gemotiveerd

"De minister mag op grond van de wet zo'n keuze maken, maar die moet dan wel zorgvuldig gemotiveerd en feitelijk onderbouwd zijn. De rechtbank komt tot de conclusie dat de minister dit onvoldoende heeft gedaan", aldus de rechtbank Midden-Nederland.

Die vindt ook dat Kuipers breder had moeten kijken, naar andere gevolgen van het besluit om de zorg te concentreren. De rechtbank wijst erop dat kennis en ervaring van personeel in kinderhartcentra ook wordt ingezet voor bijvoorbeeld specialistische ingrepen bij kinderen met kanker.

De minister had verder beter moeten nadenken over de haalbaarheid van de concentratie. Vooral voor het centrum in Groningen kan het nog een uitdaging zijn om voor oktober 2025 genoeg personeel te vinden, zegt de rechter.

Minister: slecht nieuws

De bestuursvoorzitters van de umc's in Leiden, Amsterdam en Utrecht noemen de uitspraak "goed nieuws voor de kwaliteit en toegankelijkheid" van deze specialistische zorg. "We roepen op tot meer samenwerking tussen de verschillende umc's, waarbij bijvoorbeeld juist de professionals gaan reizen in plaats van de patiënt."

Hoe het nu verder moet is aan de opvolger van Kuipers, demissionair minister Helder. Kuipers maakte gisteren bekend te vertrekken omdat hij een nieuwe baan in het buitenland heeft. Helder zegt in een eerste reactie dat ze de uitspraak van de rechter "ten zeerste" betreurt. "Dit is slecht nieuws voor alle betrokkenen en met name de patiënten, die na een lange periode van discussie over de concentratie van deze zorg recht hebben op duidelijkheid en daar ook nadrukkelijk om vragen."

Ook het UMCG in Groningen is teleurgesteld en zegt in een statement dat het voor onzekerheid bij zowel patiënten als zorgprofessionals zorgt. Ze zijn bang dat het hele proces weer van voor af aan begint. Al tientallen jaren werd er gesproken over het concentreren van deze zorg. Het UMCG wacht de reactie van de nieuwe minister op deze uitspraak af.

Minister Helder gaat de uitspraak de komende weken "zorgvuldig" bestuderen. Ze gaat in gesprek met patiënten, betrokkenen en de umc's.