Vliegtuigongeluk Tokio kwam door menselijke fout, evacuatie een ‘wonder’
Het waren schokkende beelden, gisteren op het vliegveld Haneda in Tokio: een zware explosie en een passagiersvliegtuig dat met een brandende vleugel met een snelheid van honderden kilometers per uur over de landingsbaan gleed.
Ondanks de vlammenzee kwamen alle inzittenden van vlucht van Japan Airlines (JAL) ongedeerd uit het toestel. In een vliegtuig van de Japanse kustwacht waarmee het passagierstoestel in botsing kwam, kwamen vijf van de zes bemanningsleden om het leven. Vandaag is de communicatie vrijgegeven. Daaruit blijkt dat het gaat om een menselijke fout, en niet om een technische fout.
De brandweer probeerde het vuur te blussen zodra de evacuatie afgerond was. Dat lukte niet, de Airbus A350 is helemaal afgebrand. Een commissie onderzoekt nu hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, en kijkt hoe het risico op herhaling zoveel mogelijk kan worden verkleind.
Communicatie
Het ministerie van Verkeer heeft de communicatie tussen de vliegtuigen en de verkeerstoren vrijgegeven. Om 17.43 uur, vier minuten voor het ongeluk, kreeg vlucht 516 van JAL, afkomstig uit Chitose in het noorden van Japan, toestemming om de landingsbaan te gebruiken.
Twee minuten voor het ongeluk, om 17.45 uur, kreeg het toestel van de Japanse kustwacht toestemming om te taxiën richting de baan. Deze vlucht zou naar de provincie Niigata gaan om hulpgoederen af te leveren in het gebied in het westen van Japan waar maandag een aardbeving was.
De botsing was om 17.47 uur. Uit de communicatiegegevens blijkt dat het vliegtuig van de kustwacht alleen toestemming had gekregen om zich naar de baan te begeven, maar de opdracht had om tot stilstand te komen voor de stopstreep. Het vliegtuig bevond zich op het moment van het ongeluk op de landingsbaan, ver over de streep.
Door het hoogteverschil kwam het vliegtuig van de kustwacht direct in aanraking met de motor van het passagiersvliegtuig. Daarop volgde een explosie waarbij vijf van de zes bemanningsleden omkwamen. De gezagvoerder overleefde het incident op het nippertje. Hij spreekt de communicatiegegevens tegen en zegt dat hij wel degelijk toestemming had om de landingsbaan op te gaan.
Zware rookontwikkeling
De 367 inzittenden van het JAL-toestel hebben het dus allemaal overleefd. Beelden van de passagiers gingen meteen na het ongeluk al rond op sociale media: een harde klap, uitvallende verlichting, en een cabine gevuld met zwarte rook.
De bemanning roept de inzittenden op om kalm te blijven en begeeft zich direct naar de nooduitgangen. Binnen een paar minuten staat iedereen buiten, inclusief de twaalf bemanningsleden. In totaal zaten er 18 minuten tussen de botsing en het voltooien van de evacuatie.
Luchtvaartmaatschappijen moeten aantonen dat ze alle passagiers in een vliegtuig in anderhalve minuut kunnen evacueren, terwijl slechts enkele uitgangen toegankelijk zijn. Daar wordt vaak op geoefend, maar in rustige situaties zonder bagage.
Ondanks de brand en zware rookontwikkeling lijken de passagiers van vlucht 516 rustig de instructies van de bemanning te volgen, en zonder hun bagage het toestel te verlaten. Die houding is volgens experts een verklaring voor de snelle evacuatie.
Heel bijzonder
Voor de passagiers heeft ongeluk nog wel gevolgen: ze zijn hun spullen kwijt. Achtergelaten bagage kon niet worden gered. Twee huisdieren die vastzaten in de bagageruimte zijn omgekomen in de vlammen. De passagiers zullen van JAL een schadevergoeding van 1200 euro krijgen, in plaats van het standaardbedrag van 950 euro dat wordt uitgekeerd bij verloren eigendommen.
Maar dat zijn details in het grotere verhaal. De bemanningsleden van het JAL-toestel hebben een heldenstatus, de evacuatie wordt gezien als een wonder. "Dat er geen slachtoffers zijn gevallen aan boord van het passagiersvliegtuig als gevolg van de vlammenzee is heel bijzonder", legde een voormalig gezagvoerder van JAL uit op televisiezender TBS. "Dit ongeluk gaat in de toekomst gebruikt worden als standaardtraining."
