Niet blij met de kerstcadeaubon? Er is een levendige handel in

Een Eftelingbon voor iemand die niet van pretparken houdt, een Bol.com-bon voor iemand die liever in een winkel koopt. Met cadeaubonnen in een kerstpakket zadelen werkgevers hun personeel onbewust op met dingen waar ze niet op zitten te wachten. Via Marktplaats en speciale websites zoeken steeds meer mensen naar opties om hun cadeaubonnen om te wisselen of te verkopen voor geld.

De markt van cadeaubonnen heeft inmiddels een omvang van zo'n 1,7 miljard euro per jaar. "En dit is de drukste periode voor de branche", zegt René de Wit van de Branchevereniging Cadeaukaarten Nederland.

Die drukte komt door bonnen onder de boom of in de surprise, maar vooral in kerstpakketten, gegeven door werkgevers in plaats van een doos vol delicatessen en een goede fles wijn.

Te koop: mijn kerstcadeau

Lang niet al die bonnen worden ook uitgegeven. Op Marktplaats regent het advertenties van mensen die van hun gekregen bon af willen: tegoedkaarten voor wijnwinkels, vakantieparken, concerten, duurzame kleding of pretparken. Ze zijn vaak deze week geplaatst en aangeboden voor een fors lagere prijs dan de tegoedwaarde.

Semmi verkoopt bijvoorbeeld een Bol.com-bon ter waarde van 450 euro voor een bedrag van 400 euro: "Omdat ik het geld beter kan gebruiken." En adverteerder Bakker probeert zijn Eftelingbon te slijten. "Ik heb deze kaart gekregen van mijn oude werk. Lief bedoeld, maar ik ga er niks mee doen."

Ook Martijn Terbruggen zag in 2015 Marktplaats "vol staan" met cadeaubonnen. Hij werkte destijds op een transactieafdeling in de cadeaubonnenbranche en zag hoeveel mensen hun tegoed op gekregen kaarten niet opmaakten. "Alleen al op bonnen van Intertoys stond op een gegeven moment 8 miljoen euro uit aan ongebruikt tegoed."

De speelgoedketen was daarmee geen uitzondering. Begin dit jaar stond er op bonnen van de Bijenkorf zo'n 19,5 miljoen euro uit aan tegoed.

Volgens de wet moeten cadeaukaarten minstens twee jaar geldig zijn. Hoeveel mensen precies hun kaart laten verlopen, is onduidelijk. "Bij de ene aanbieder is dat een paar procent, bij andere 20 tot 30 procent", zegt Willem Blok van cadeaukaarten-dienstverlener Intersolve. "Het hangt af van de soort kaart."

Omwisselen

Terbruggen zag een gat in de markt en begon het bedrijf Wissel.nl, waar mensen hun cadeaubon kunnen omwisselen naar geld of een andere cadeaubon. "90 procent wil geld. Veel mensen hebben het echt nodig." Zijn klanten willen liever wat meer op de bankrekening om boodschappen te betalen dan een tegoedbon voor een vakantiepark. "Wie zien bijvoorbeeld dat mensen zo'n bon krijgen als ze overstappen van provider of energieleverancier."

Die groep is ook terug te vinden op Marktplaats. Adverteerder Semmi kreeg de cadeaukaart bijvoorbeeld als onderdeel van de Black Friday-actie van Ziggo. Net als veel andere adverteerders verkoopt Semmi de bon met verlies. Het voordeel? Ze kunnen het geld gewoon overal uitgeven in plaats van op de plaats die de bon voorschrijft.

Hetzelfde geldt voor de klanten van Terbruggen. Zijn bedrijf geeft 70 tot 100 procent van de waarde, afhankelijk van welke bon het is en of iemand geld wil of wil ruilen voor een andere bon.

Ook de twee jaar oude concurrent Cadeaubonverkopen.com werkt op die manier. "Wij zijn gespecialiseerd in cadeaukaarten uit de gamewereld", zegt een woordvoerder. "Onze doelgroep zijn jongeren tussen de 18 en 35."

Witwassen?

Het gaat goed met de zaken. "Het is nu echt de drukste periode van het jaar", zegt de woordvoerder. "We nemen zo'n 50 tot 100 kaarten per dag aan rond de kerst."

Ook bij het grotere Wissel.nl zit de handel in een stijgende lijn. "We hebben meer dan een miljoen cadeaubonnen uitbetaald", zegt Terbruggen. De meeste groei zat in de laatste twee jaar. "We hebben nu 17 keer meer omzet dan in 2017." Die groei is ook terug te zien in de laatste twee jaarverslagen van het bedrijf, dat het eigen vermogen bijna zag vervijfvoudigen.

Om te voorkomen dat criminelen zijn diensten misbruiken om geld via de cadeaukaarten wit te wassen, heeft Terbruggen allerlei maatregelen genomen. "We nemen geen kaarten aan die gekocht zijn met contant geld, cryptovaluta of creditcards. En we betalen alleen uit aan bankrekeningen in Nederland, België, Oostenrijk of Duitsland."

"Al met al hebben we strengere eisen dan van de toezichthouder moet", zegt Terbruggen. "Maar ik wil op dit punt graag het beste jongetje van de klas zijn."