Waar werken de arbeidsmigranten en waarom zijn ze volgens bedrijven zo hard nodig?
Arbeidsmigratie was een van de grootste thema's tijdens de verkiezingscampagne. En ook in de formatie tussen PVV, VVD, NSC en BBB zal het hoogstwaarschijnlijk besproken worden. Want die partijen zijn het in ieder geval over één ding eens: er moeten minder arbeidsmigranten naar Nederland komen. Daar komt bij dat een rapport van de Adviesraad Migratie vandaag adviseert om komende jaren selectief migranten toe te laten tot Nederland.
Een mogelijk quotum is het schrikbeeld voor veel grote bedrijven, die nog nooit zo veel van arbeidsmigranten gebruikmaakten als nu. Wie zijn deze arbeidsmigranten? Waar werken ze en waarom zijn ze volgens bedrijven zo hard nodig?
Arbeidsmigranten vs kennismigranten
De honderdduizenden migranten die hier voor werk zijn, zijn grofweg in twee groepen op te delen. De grootste groep doet eenvoudig, laagbetaald werk en wordt vaak aangeduid als arbeidsmigranten. Ze werken voornamelijk via uitzendbureaus, bijvoorbeeld in de vleesindustrie of transport.
Aan de andere kant is er een groep beter betaalde migranten, die bijvoorbeeld bij grote bedrijven als ict'er aan de slag gaan. Zij worden vaak 'expats' of 'kenniswerkers' genoemd.
Dit zijn een aantal verschillen tussen arbeids- en kennismigranten:
Een inperking van die laatste groep noemt branchevereniging NLdigital "desastreus". Al jaren is er een enorm tekort aan ICT'ers en het aantal openstaande vacatures loopt naar verwachting alleen maar verder op. Om die reden werft 20 procent van de werkgevers al ICT'ers in het buitenland.
De ICT'ers zijn volgens NLDigital dan ook onmisbaar. "Zij werken niet alleen in de ICT-sector maar ook voor maatschappelijk belangrijke sectoren als de luchtvaart, overheid, ziekenhuizen en onderwijsinstellingen", zegt woordvoerder René Corbijn. "Kennismigranten houden dus, zonder dat mensen het door hebben, Nederland digitaal draaiende."
Ook bij Marktplaats veel buitenlandse ICT'ers
Marktplaats, dat onderdeel is van het Noorse Adevinta, laat weten dat er op de Nederlandse arbeidsmarkt alleen niet genoeg mensen beschikbaar zijn voor de functies die nodig zijn. Het bedrijf heeft zo'n 400 medewerkers werken in het kantoor in Amsterdam, van wie meer dan de helft uit het buitenland komt.
"Nederland heeft een groot tekort aan onder meer onderzoekers, data scientists, product- en softwareontwikkelaars", zegt een woordvoerder. "Voor veel kennisintensieve bedrijven is het van groot belang om dit soort specialisten aan te trekken en aan zich te binden."
Bij veel grote bedrijven in Nederland is het aandeel niet-Nederlandse werknemers aanzienlijk, blijkt uit een rondgang van NOS:
Bol is afhankelijk van zowel kennis- als arbeidsmigranten, die werken op het hoofdkantoor en de distributiecentra. Het bedrijf kan zonder hen deze feestdagen niet alle bestellingen verwerken.
In de distributiecentra zijn volgens Bol op dit moment zo'n 2900 medewerkers aan het werk, twee keer zo veel als op andere momenten in het jaar. "Je kan er grofweg van uitgaan dat de helft van deze medewerkers arbeidsmigrant is", zegt een woordvoerder. "Het gaat met name om flexwerkers, die tijdelijk naar Nederland komen om te werken." Deze medewerkers zijn niet in dienst bij Bol.com, maar bij een ander bedrijf.
Op het hoofdkantoor van Bol komt 14 procent van de werknemers uit het buitenland, zij blijven volgens het bedrijf vaak juist langere tijd in Nederland. "Het gaat bijvoorbeeld om IT-talent, dit is en blijft ook de komende jaren schaars."
'Steeds meer ver-Nederlandsen'
Voor veel bedrijven is er nog een andere reden om veel nationaliteiten in huis te hebben: de internationale positie. "De wereld om ons heen wordt steeds internationaler. Als mondiaal bedrijf zouden we zonder hen steeds meer 'ver-Nederlandsen", zegt bijvoorbeeld een woordvoerder van Shell.
Ook Action zegt niet zonder internationale medewerkers op het hoofdkantoor te kunnen. Het bedrijf wil niet zeggen hoeveel mensen het betreft, maar wel dat het onder meer gaat om internationale inkopers, juristen en experts in de human resource, financiën en logistiek. "Hun expertise is onmisbaar binnen de context van onze snelle Europese groei", laat een woordvoerder van het bedrijf weten.
Arbeidsmigranten zitten door heel Nederland, maar vooral in de Randstad:
Het groeiende aantal arbeidsmigranten in Nederland heeft ook grote nadelen, denk aan nog meer druk op de toch al krappe huizenmarkt. Daarnaast blijkt uit onderzoek van de Adviesraad Migratie dat vooral laagbetaalde arbeidsmigranten, die eenvoudig werk doen, uiteindelijk weinig bijdragen aan de Nederlandse welvaart.
Als die groep wordt beperkt, zullen we volgens werkgevers op korte termijn de directe gevolgen merken. "Zonder hen kunnen wij bijvoorbeeld als bedrijf scholen, kinderopvangorganisaties en kantoren niet meer goed schoonmaken", zegt Luc Kok, directeur van facilitair bedrijf Atalian. "Als mensen minder migranten willen, moeten ze dat ook accepteren. Maar die boodschap willen de meeste mensen niet horen."
Toch toont hij ook begrip voor een eventueel arbeidsmigrantenquotum vanuit het nieuwe kabinet. "Ik verbaas me soms ook wel hoe openlijk iedereen ontvangen wordt", zegt Kok. "Ik heb zelf twee jonge kinderen. De vraag of zij straks makkelijk een huis kunnen krijgen, speelt bij ons net zo goed."
