PVV, VVD, NSC en BBB willen door en gaan praten over drie grote struikelblokken
De kabinetsformatie moet beginnen met gesprekken tussen PVV, VVD, NSC en BBB over drie mogelijke struikelblokken. Pas daarna heeft het zin om te gaan onderhandelen. Dit advies komt in het rapport van verkenner Ronald Plasterk te staan, zeggen ingewijden tegen de NOS.
Het eerste gesprek gaat over "rechtsstatelijkheid", waarin de bezwaren van NSC-leider Pieter Omtzigt tegen bepaalde delen uit het PVV-verkiezingsprogramma aan bod komen. Die gaan volgens hem in tegen de Grondwet en internationale verdragen, zoals een verbod op islamitisch onderwijs en een Nexit. VVD en BBB willen hier ook over praten.
Bij een tweede mogelijk struikelblok gaat het over de thema's die de partijen belangrijk vinden: liggen de prioriteiten niet te ver uit elkaar en kunnen de partijen het eens worden over wat er minstens op de onderhandelingsagenda komt te staan?
Over migratie hebben de vier partijen bijvoorbeeld al gezegd dat zij dat heel belangrijk vinden. Hoe dat zit met bijvoorbeeld de veestapel, regionale ziekenhuizen of het pensioenstelsel is onduidelijk. En kan er gesproken worden over steun aan Oekraïne en hoe nieuw beleid betaald moet worden, of houdt het dan al meteen op?
Het derde heikele punt is de vorm van het kabinet. Wordt dat een zakenkabinet met grote afstand tot de Tweede Kamer, zoals NSC-leider Omtzigt wil. Of krijgt een gedoogkabinet de voorkeur, zoals VVD-leider Yesilgöz wil. Of lukt de samenwerking alleen met een 'traditioneel' kabinet?
Als de vier partijen hier uit weten te komen en genoeg vertrouwen in elkaar hebben, kunnen de onderhandelingen beginnen. Dat kost waarschijnlijk een paar weken. Vervolgens draait het om het maken van een inhoudelijk en uitvoerbaar regeerakkoord.
Voor die tijd kan het ook op elk moment afgelopen zijn, bijvoorbeeld als een struikelblok te groot blijkt. Pas op het allerlaatste moment - wanneer alles in kannen en kruiken is - komt er een antwoord op de vraag wie de nieuwe premier wordt.
Lees hier het liveblog over de formatie.
