'Romeinse keuken gevarieerder voor alle sociale klassen dan gedacht'
Overvloedige banketten voor een elite die zich al liggend tegoed doet, terwijl de armen pap en brood aten. Dat is wel het beeld als er gedacht wordt aan de Romeinen in de Oudheid.
Uit onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt nu dat de Romeinse keuken voor alle sociale klassen veel gevarieerder was dan tot nu toe gedacht.
Dankzij vele Romeinse literaire bronnen was er al een duidelijk beeld van de eetgewoonten van de rijke Romein, "maar het beeld van wat de gewone en arme Romeinen aten was redelijk simpel", zei Guido Sala in het NOS Radio 1 Journaal. Hij deed een promotieonderzoek voor de universiteit. "In literaire bronnen is daar weinig over geschreven. In mijn onderzoek heb ik dat gat in kennis proberen te vullen."
Nieuwe technieken
De laatste decennia zijn er veel innovatieve en analytische technieken ontwikkeld waarmee meer onderzoek gedaan kan worden naar uitwerpselen in het rioolsysteem van de Romeinen. "Die nieuwe technieken kunnen we ook toepassen op skeletten. Zo hebben we kunnen zien dat ook armen vlees en vis aten", zegt Sala.
Volgens de onderzoeker waren worst en pens soms bijna net zo goedkoop als brood. "Dus dat moet ook voor hen toegankelijk zijn geweest."
Sala ziet ook andere overeenkomsten tussen de maaltijden van de rijkere en de armere Romeinen. Als ontbijt bijvoorbeeld aten ze brood met kaas en restjes van de dag.
Tong van kraanvogel
Ook het beeld dat Romeinen met name brood, olijfolie en wijn gebruikten, klopt volgens Sala niet. "Er werden veel kruiden gegeten, zoals brandnetel. De keuken was sterk beïnvloed door die van de Etrusken en Grieken."
De onderzoeker zegt verder dat ook de banketten voor de elite geen dagelijkse kost waren. "We weten bijvoorbeeld van Caesar dat hij een dag na een banket altijd een compensatiedag had omdat hij veel maagproblemen had. Soms werden er ook bijzondere gerechten zoals de tong van een kraanvogel geserveerd. Maar er zijn ook gerechten die wij nu nog eten, zoals een soort crème brûlee."
Grotere economie dan gedacht
Dat het dieet van vooral de armen en gewone Romeinen anders was dan gedacht, zegt volgens het onderzoek ook iets over de grootte van de Romeinse economie. De studie daarnaar is volgens Sala ook nog betrekkelijk nieuw.
"We weten daar niet veel van omdat we nog weinig data hebben", zegt Sala.
Onderzoekers gingen er tot nu van uit dat gewone en arme Romeinen vooral graanproducten als brood en pap aten. Door te berekenen hoeveel dat was per persoon per jaar en dat te vermenigvuldigen met het aantal Romeinen, werd de grootte van de economie vastgesteld.
"Als je uitgaat van een simpel dieet, maak je grote fouten. Met een gevarieerd voedselpakket zie je dat de economie groter was", omdat er meer werd geproduceerd.
