Expositie over Nederlandse roofkunst geopend in Sri Lanka: 'Verdiept relatie'
Trommels, dansers, een doorgeknipt lint en veel emotie. Na maanden van voorbereidingen opende vandaag in Sri Lanka een tentoonstelling met erfgoed dat ooit door Nederland werd gestolen. Eerder dit jaar werd bekend dat Nederland de zes objecten uit het Rijksmuseum zou teruggeven.
Het gaat om twee ceremoniële zwaarden, twee geweren, een mes en als pronkstuk een kanon. Dat werd in de 18e eeuw door de VOC buitgemaakt tijdens een oorlog met het toenmalige koninkrijk Kandy.
De 17-jarige Disuli Sadeesma is een van de eerste bezoekers van de tentoonstelling in het Nationale Museum van de Sri Lankaanse hoofdstad Colombo. Ze spijbelde zelfs van school om te kunnen gaan. "Dit is een heel belangrijk moment voor ons", zegt zij. "Om deze waardevolle objecten na bijna 300 jaar terug in Sri Lanka te hebben is historisch. Door deze objecten met onze eigen ogen te zien, kunnen wij meer leren over onze eigen geschiedenis en ons erfgoed."
De tentoonstelling werd vandaag geopend in Sri Lanka:
Valika Smeulders, hoofd van de geschiedenisafdeling van het Rijksmuseum, was aanwezig bij de openingsceremonie. "Door deze objecten terug te brengen naar het land van herkomst kun je er nieuw onderzoek naar doen en er nieuwe verhalen over vertellen. Wij kunnen nu veel beter vertellen wat de relatie is geweest tussen beide landen en wat dat betekend heeft aan beide kanten van het verhaal."
In Nederland, vertelt Smeulders, werd bij objecten zoals het Kanon van Kandy heel lang het verhaal verteld van hoe rijk en machtig Nederland in de koloniale tijd was. Voor de bezoekers van de tentoonstelling in Colombo staan de wapens symbool voor hun eigen rijke geschiedenis. "We kunnen zien dat we een geweldige beschaving hadden", zegt de 75-jarige Sisira Rajapaksa. "Als je hier niet trots van wordt, dan heb je geen gevoel."
Ook Shanaka Sanjeewa zegt heel trots te zijn. "Deze objecten behoren ons toe. We zijn Nederland dankbaar voor de teruggave."
Nieuwsuur maakte eerder dit jaar onderstaande video over de teruggave van de roofkunst:
Sri Lanka vroeg in de jaren 80 al 300 stukken uit heel de wereld terug, waaronder 20 tot 25 stukken die zich in Nederland bevonden. De teruggave nu volgt op nieuw beleid in Nederland, dat verzoeken uit landen als Sri Lanka die kunst en erfgoed terug willen nu serieus in behandeling neemt. Ook Indonesië kreeg dit jaar meerdere objecten terug van Nederland.
Relatie verbeteren
Het gaat om veel meer dan objecten, zegt Ganga Rajinee Dissanayaka, etnograaf en kunsthistoricus van de Universiteit van Kelaniya. Zij zat in het team dat het Kanon van Kandy onderzocht. "Dit is een kans voor Sri Lankanen en Aziaten om onze gezamenlijke geschiedenis te begrijpen. We kunnen ze zien als producten van onze voorvaderen, wat fantastisch is."
Zij ziet in de teruggave ook een kans om de relatie tussen Sri Lanka en Nederland te verbeteren. "We kunnen zien hoe een land dat ooit een kolonie was een relatie kan opbouwen met een voormalige koloniale macht."
De samenwerking tussen de twee landen om dit tot stand te brengen was positief, zegt Dewi van de Weerd, ambassadeur voor internationale culturele samenwerking van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook zij was bij de ceremoniële overdracht dinsdag aanwezig.
"Het feit dat we nu zo intensief samen hebben gewerkt op de teruggave van dit koloniaal cultureel erfgoed heeft de relaties ook verdiept. We hebben het gevoel dat we op een meer gelijkwaardige manier met elkaar kunnen gaan samenwerken; dat we wat er in het verleden is gebeurd met elkaar kunnen gaan bekijken en dat zal ook goed zijn voor onze relaties in het nu."
Interviews door Susitha Fernando in Colombo.
