Drugscriminaliteit en ondermijning, politieke partijen willen keiharde aanpak
Het probleem van ondermijning door de georganiseerde drugscriminaliteit wordt door vrijwel alle politieke partijen in hun verkiezingsprogramma erkend. Het is een bedreiging voor de samenleving, vinden veel partijen. Hoeveel geld zij hier precies voor over hebben is nog niet duidelijk, maar het gaat om honderden miljoenen euro's.
Ondermijning is het proces dat de grens tussen de onderwereld en de bovenwereld vervaagt doordat grote hoeveelheden crimineel geld via witwassen en legale bedrijven de maatschappij in worden gepompt.
BBB zegt voor een harde aanpak van de georganiseerde drugscriminaliteit te zijn. "Het onvoldoende bestrijden van harddrugsgebruik in de steden leidt tot criminele drugsnetwerken op het platteland." De partij belooft in haar verkiezingsprogramma dat Nederland geen "narcostaat" zal worden.
Spil in de internationale drugshandel
Het CDA noemt de vermenging van boven- en onderwereld zorgelijk. "Ons land is uitgegroeid tot een spil in de internationale drugshandel, waarin vergismoorden, afpersing en liquidaties op klaarlichte dag plaatsvinden." Het CDA stelt voor om voor de zwaarste criminelen een gevangenisregime naar Italiaans voorbeeld in te richten. "Eenzame opsluiting en lange gevangenisstraffen om de macht en invloed van criminelen te breken."
Ook GroenLinks-PvdA wil de topcriminelen en hun financiële stromen hard aanpakken. "Politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst, FIOD, gemeenten en woningcorporaties werken daarvoor samen in een langjarige aanpak. We vergroten daarom de (financiële) kennis en slagkracht van opsporingsdiensten, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht."
900 bv's ingeschreven
Een voorbeeld van die samenwerking zijn de relatief nieuwe RIEC's, de Regionale Informatie- en Expertise Centra. Politie, justitie en andere overheidsinstanties delen informatie en werken samen bij de bestrijding van ondermijnende criminaliteit.
Het RIEC Amsterdam Amstelland bijvoorbeeld, voerde vanmorgen een gezamenlijke controle uit in het Westelijk Havengebied. Daar staan in een bescheiden kantoorpandje 900 bv's ingeschreven. Het vermoeden bestaat dat dit voor een groot deel witwasbv's zijn.
"Criminelen hebben bedrijven nodig om hun drugsverdiensten voor de bovenwereld wit te wassen. Daarvoor heb je alleen een inschrijving bij de Kamer van Koophandel nodig en een postadres in zo'n pand als dit", zegt Job van Beekhoven van RIEC Amsterdam Amstelland.
Doelen ambitieus
In 2022 was er 694 miljoen euro beschikbaar voor de aanpak van de georganiseerde criminaliteit, staat in het jaarverslag van de RIEC's. Er werd in dat jaar aan 1300 zaken gewerkt en er werden honderden adviezen gegeven. De expertisecentra onderzochten ook nieuwe bedrijfstakken die ten prooi vallen aan criminelen zoals juweliers en de kozijnenbranche.
In het verkiezingsprogramma van NSC worden de RIEC's met name genoemd. De partij wil een evaluatie van de aanpak. "Er gaat veel geld naar deze aanpak, en de doelen zijn ambitieus, maar de effectiviteit is amper te controleren", zegt de partij.
Van Beekhoven zegt dat het zou helpen als meer overheidsinstanties en bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel meer zouden doen om de criminele bv's eruit te vissen. "Het is dweilen met de kraan open", legt hij uit. "Je kunt nu gewoon een onderneming oprichten in de gevangenis."
Oneindig veel geld
Dat wil VVD-lijsttrekker en demissionair minister van Justitie Dilan Yesilgöz hard gaan aanpakken. De veiligheid van de maatschappij gaat boven de privacy van criminelen, zegt zij. "Degenen die tegenover ons staan hebben oneindig veel geld. En ze deinzen nergens voor terug."
Het mag dan nog geen groot verkiezingsthema zijn, voor Yesilgöz en veel andere lijsttrekkers is de ernst van de zaak bekend. "Er zijn ook partijen die over het gebruik van drugs een beetje lacherig doen, maar we hebben het over lui die een advocaat voor zijn huis doodschieten", zegt Yesilgöz. "In zowat elke straat voel je en zie je de effecten."
