Nederland ligt nog niet op koers om alle aangescherpte Europese energiedoelen te halen. Dat blijkt uit de zogenoemde Klimaat- en Energieverkenning, de KEV, een jaarlijks rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De Raad van State waarschuwt in de klimaatbeschouwing dat het kabinet "de stap van papier naar praktijk" nog onvoldoende zet. Knelpunten zijn bijvoorbeeld het tekort aan vakmensen en schaarste van sommige materialen. Die problemen waren in het rapport van vorig jaar ook aangestipt.
Energieverbruik moet verder omlaag
Het rapport evalueert de stand van zaken bij meerdere doelen. Voor het doel om minder energie te verbruiken moet het kabinet nog stappen zetten, stelt het PBL. Dat komt onder meer door de aangescherpte doelstellingen door de energiecrisis na de Russische inval in Oekraïne. Volgens de onderzoekers dragen eerder genomen maatregelen positief bij.
Nederlandse huishoudens hebben het afgelopen jaar minder gas gebruikt, door de hogere gasprijzen. Hoe dat gasverbruik zich gaat ontwikkelen is lastig te voorspellen, mede vanwege de schommelende gasprijzen en weersinvloeden.
"Wat er goed gaat is het uitfaseren van woningen met slechte energielabels, het installeren van hybride warmtepompen en besparingen in de industrie", zegt Jaco Stremler van het Planbureau voor de Leefomgeving. "Maar er moet meer gebeuren om de aangescherpte doelen te halen."
Hernieuwbare energie gaat 'best goed'
Op het gebied van hernieuwbare energie doet Nederland het "best goed", zegt Stremler. Het kabinet heeft met nieuwe plannen grote stappen gezet om het aandeel hernieuwbare energie te vergroten, stelt het rapport vast. Dat komt bijvoorbeeld door de opbrengst van zonnepanelen op daken, de bouw van windmolens en het gebruik meer biobrandstoffen.
Maar de Nederlandse doelen worden sneller aangescherpt dan de stappen die het kabinet heeft gemaakt. Het nieuwe Nederlandse doel voor hernieuwbare energie staat nog niet helemaal vast, maar dat zal waarschijnlijk 38 procent van het totale energieverbruik worden. Met de plannen van het kabinet komt het aandeel uit tussen de 32 en 42 procent; een stijging van 4 tot 8 procent ten opzichte van vorig jaar. Het doel is dus haalbaar, stelt het rapport.
Ook de scheepvaart ontkomt niet meer aan klimaatmaatregelen. Schepen moeten uiteindelijk over op duurzame brandstoffen, als waterstof en methanol. Een reder uit Harlingen die nog op stookolie vaart, kiest er tot die tijd voor om de C02 af te vangen. Bekijk de video:
Op het gebied van groene en hernieuwbare waterstof moet er nog "ontzettend" veel gebeuren, zegt Stremler. Volgens de Europese doelstelling moet in Nederland omgerekend 15 procent van de totale hoeveelheid gebruikte waterstof in de energie groen zijn. Dat is nu nog 0 procent.
"Dat betekent dat er de komende zeven jaar enorm veel gebouwd moet worden om die doelstelling te halen", zegt Stremler.
Shell bouwt momenteel op de Tweede Maasvlakte in het Rotterdamse havengebied de eerste 'groene' waterstoffabriek in Nederland. Maar om het doel te halen moet er 10 tot 20 keer zoveel geproduceerd worden als die fabriek aankan.
"Er moet dus enorm snel worden opgeschaald. Of het haalbaar is zal de praktijk moeten uitwijzen, maar het is wel heel moeilijk om zoveel capaciteit te realiseren."
Halen broeikasgasdoelen 'onrealistisch'
Wat betreft de broeikasgassen wil het kabinet dat er in 2030 in Nederland 55 procent minder van wordt uitgestoten ten opzichte van 1990. In de raming van de KEV is er met het beleid van nu een daling mogelijk van 46 tot 57 procent ten opzichte van 1990.
De Raad van State zegt dat om het doel te kunnen halen alle plannen van het kabinet "volledig en op tijd" moeten worden uitgevoerd. Tevens moeten de plannen dan ook het maximale effect hebben. Dat zou onrealistisch zijn.
De voorspelling over de broeikasgassen is wel flink beter dan in het rapport van vorig jaar. Toen gingen de onderzoekers uit van een mogelijke daling van slechts 39 tot 50 procent.
Eerder dit jaar was voor het eerst de prognose dat het kabinet de klimaatdoelen voor minder uitstoot zou kunnen halen. Dat stond in het eerste deel van het rapport. Het vandaag verschenen deel richt zich specifiek op de energiedoelen.
