Nederlandse zomers zullen droger worden en de winters natter, als gevolg van de wereldwijde opwarming door de uitstoot van fossiele brandstoffen. Dat blijkt uit de nieuwste KNMI-klimaatscenario's. De vorige scenario's dateren uit 2014. Met de nieuwe wordt de kennis uit het meest recente rapport van het VN-klimaatpanel IPCC vertaald naar de situatie in Nederland. De gevolgen zijn volgens het KNMI groot voor Nederland, zelfs in het meest optimistische scenario.
Het KNMI maakte vier verschillende toekomstpaden, die duidelijk maken hoe het Nederlandse klimaat in de toekomst verder verandert, afhankelijk van de mate waarin de mensheid broeikasgassen blijft uitstoten. In alle scenario's stijgen de temperatuur en de zeespiegel, worden de zomers droger en de winters natter en ontstaan er zwaardere buien. In de hoge-uitstoot-scenario's zijn de gevolgen veel groter dan wanneer de uitstoot snel omlaaggaat.
In de zomer is de opwarming het grootst. Dat komt mede doordat de bodem uitdroogt, en doordat er vaker oostenwind zal zijn, die warme, droge lucht aanvoert. Het aantal zomerse dagen, met 25 graden of meer, stijgt flink. Nu is dat aantal in De Bilt 28 per jaar, en dat neemt toe tot veertig zomerse dagen per jaar in de lage-uitstoot-scenario's. Bij een hoge uitstoot worden het er naar verwachting 49 in het jaar 2050 en 89 in 2100; een ruime verdriedubbeling dus aan het eind van deze eeuw.
40 graden
Voor elk klimaatscenario is naar een groot aantal aspecten gekeken, in de jaren 2050, 2100 en 2150. Het gaat bijvoorbeeld om (extremen in) neerslag en temperatuur, zonnestraling, verdamping, droogte en wind en zeespiegelstijging. "De opwarming van Nederland is het grootst op de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen", stelt het rapport. In de toekomst zullen hittegolven vaker voorkomen, en langer duren. Als de uitstoot hoog blijft, zal de thermometer vaker 40 graden aangeven.
Werd die 40 graden in 2019 in Nederland voor het eerst aangetikt, in de hoge-uitstoot-scenario's zal de 40 graden geregeld en gedurende meerdere dagen bereikt worden. Als anderzijds de uitstoot fors daalt, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs, dan zullen de gevolgen veel minder groot zijn. Het KNMI benadrukt dat dit nog altijd mogelijk is.
Op koude winterdagen komt de lucht doorgaans uit Noord-Europa, waar de wintertemperatuur flink stijgt. Dit betekent dat het aantal ijsdagen met vorst overdag hier afneemt: in de hoge-uitstoot-scenario's van gemiddeld zes in De Bilt nu tot drie in 2050 en tot minder dan één in 2100. In de lage scenario's zullen er dan nog ongeveer vier ijsdagen per jaar voorkomen.
Zeespiegelstijging
Ook de zeespiegelstijging voor de Nederlandse kust zal verder toenemen. Al eerder bleek dat daarin de afgelopen jaren een versnelling zichtbaar is: van 1,8 millimeter per jaar in de periode 1890-1993 tot 2,9 millimeter per jaar in de periode 1993-2021. Aan het eind van deze eeuw zal die stijging in het lage-uitstoot-scenario 26 tot 73 centimeter bedragen, tegenover 59 tot 124 centimeter in het hoge scenario.
Alléén als de ijskap van Antarctica al vóór 2100 instabiel wordt, aldus het KNMI, kan de bovengrens van zeespiegelstijging rond 2100 oplopen tot 2,5 meter. Maar die kans is heel klein. De wereld is immers al flink bezig met klimaatbeleid. Tegelijk zijn er nog veel onzekerheden. Zo wordt de extra impact van dooiende permafrost, die leidt tot meer broeikasgassen in de atmosfeer, nog niet volledig meegenomen in de klimaatmodellen.
Overigens gaat de zeespiegelstijging nog een tijd door, ook als de uitstoot nu direct zou stoppen. Dat komt doordat ijskappen traag reageren op het veranderende klimaat. Daardoor zullen ze verder smelten, ook als er geen verdere temperatuurstijging is.
Orkanen
Voor het eerst heeft het KNMI ook klimaatscenario's gemaakt voor de eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Dit zijn drie gemeenten van Nederland in het Caribisch gebied. Het wordt er heter en droger. Bovendien worden voor Sint-Eustatius en Saba vaker zwaardere orkanen verwacht, terwijl de kans daarop op Bonaire gelijk blijft.
