Vooraanstaande klimaatwetenschappers waarschuwen dat 2050 te laat is om de CO2-uitstoot naar praktisch nul terug te brengen. Het jaartal dat genoemd wordt in de Europese Greendeal en de Nederlandse Klimaatwet, zou eigenlijk tien jaar naar voren moeten worden gehaald, naar uiterlijk 2040, zeggen wetenschappers die betrokken zijn bij het VN-Klimaatpanel IPCC tegen de NOS.
Over twee weken begint in Glasgow een wereldwijde klimaatconferentie, waar hardere klimaatafspraken moeten worden gemaakt. De wetenschappelijke basis daarvoor wordt gevormd door IPCC-rapporten. De huidige klimaatdoelen van Nederland en de EU beperken de opwarming niet tot 1,5 graad, zeggen de wetenschappers.
Dat heeft te maken met het onderscheid tussen rijke en armere landen. Rijke landen, zoals Nederland en andere EU-lidstaten, zullen duidelijker voorop moeten lopen, aldus de IPCC'ers Heleen de Coninck en Maarten van Aalst. Dit is al lang geleden internationaal zo afgesproken, en bovendien is er volgens hen geen alternatief.
Veel meer CO2 van rijke landen
"Ten eerste omdat wij een historische verantwoordelijkheid hebben, wij hebben in het verleden al veel meer CO2 uitgestoten dan gemiddeld", zegt Van Aalst, hoogleraar aan de TU Twente en directeur van het internationale Klimaatcentrum van het Rode Kruis. Zijn collega Heleen de Coninck, hoogleraar aan de TU Eindhoven: "De CO2 die rijke landen in het verleden hebben uitgestoten, zit nog steeds in de lucht en doet nog steeds z'n opwarmende werk."
Een tweede reden is volgens Van Aalst dat de arme landen sowieso op de rijke landen gaan zitten wachten. "Als wij het al niet laten zien, waarom zouden zij dat dan wel doen. Zij zullen dus altijd iets op ons achter lopen. Willen we hen verleiden om in 2050 wereldwijd op nul uit te komen, dan moeten wij als eerste laten zien dat wij het kunnen."
Een derde reden, zeggen klimaatexperts, is dat rijke landen de technologische en financiële mogelijkheden hebben om te investeren in bijvoorbeeld elektrische auto's, betere isolatie of groene waterstof. Ze hebben een veel beter opgeleide bevolking. En er speelt nog iets mee, zegt De Coninck. De uitstoot in de EU is al wel gedaald, maar per hoofd van de bevolking is de uitstoot hier nog steeds flink hoger dan in armere landen.
1,5 graad buiten beeld
Als de versnelling niet wordt ingezet, raakt de 1,5 graad volgens de wetenschappers snel buiten beeld. Sommige ecosystemen, zoals koraalriffen, zijn dan waarschijnlijk ten dode opgeschreven, benadrukt Van Aalst. Honderden miljoenen mensen krijgen te maken met extreme hitte, waarbij leven buiten onmogelijk wordt.
Ook waarschuwt hij voor een verdere toename van natuurrampen. "De overstromingen in Duitsland en België met honderden doden, de hittegolf in Canada, bosbranden in Australië, dat soort rampen neemt dan razendsnel toe."
China wil z'n uitstoot in 2060 naar nul brengen. Japan, de VS en de EU streven naar 2050. De Coninck: "Het zou pas in lijn zijn met 1,5 graad als rijke landen zeggen: wij worden CO2-neutraal in 2040. Want hopelijk wil China dat dan ook tien jaar eerder. En India, dat armer is dan China, wil dan misschien in 2060. Alles bij elkaar komen we dan misschien uit op een scenario waarbij de 1,5 graad nog haalbaar is."
Kritiek
De kritiek dat de wetenschappers dit beter hadden kunnen zeggen vóór de Greendeal gemaakt werd, leggen ze naast zich zeer. Van Aalst: "De wetenschap is altijd duidelijk geweest dat de transitie snel moest."
Van Aalst: "Het gevoel van urgentie is toegenomen omdat er in de zes jaar sinds Parijs te weinig is gebeurd. Bovendien ondervinden we nu al de gevolgen, wordt die 1,5 graad sneller bereikt dan werd gedacht en ook blijken de risico's bij die 1,5 graad hoger dan waar we eerder vanuit gingen."