Wonen in de tuin van je dochter: steeds meer gemeenten staan het toe

In tientallen gemeenten is het de afgelopen jaren een stuk makkelijker geworden om samen met familieleden in een huis of op een kavel te gaan wonen. Inwoners kunnen bijvoorbeeld zogeheten 'premantelzorgwoningen' bouwen, blijkt uit een rondgang van de NOS.

Op dit moment kan je zonder vergunning al een mantelzorgwoning bouwen, zodat een vriend of familielid van dichtbij intensieve zorg kan verlenen. Veel gemeenten vragen daarvoor wel een medische verklaring, die aantoont dat de mantelzorg echt nodig is.

Zeker 42 gemeenten gaan een stap verder door ook de bouw van premantelzorgwoningen toe te staan. Die zijn bedoeld voor mensen die in de toekomst verwachten dat ze mantelzorg nodig hebben, bijvoorbeeld over tien jaar.

Voor de premantelzorgwoning is juist wel een vergunning nodig en geen medische verklaring. Gemeenten stellen voor die vergunning bepaalde eisen: zo moet iemand vaak de AOW-leeftijd hebben bereikt of in een gesprek met de gemeente aannemelijk kunnen maken dat er op termijn mantelzorg nodig is.

Druppel op gloeiende plaat

In veel gemeenten staat de premantelzorgwoning nog in de kinderschoenen: er zijn tot nu toe niet of nauwelijks vergunningen verleend. In de gemeente Peel en Maas is het relatief populair: daar zijn inmiddels dertig vergunningen uitgegeven.

"We zijn een plattelandsgemeente, met grote huizen en grote kavels, dus daarom is dit een makkelijke route", zegt wethouder Rob Wanten. "Het is altijd nog maar een druppel op een gloeiende plaat. Maar we hebben alle creativiteit nodig om überhaupt iets te doen aan die moeilijke woningmarkt."

Dankzij die vergunning van de gemeente Peel en Maas woont Joke Kremers nu in een chalet in de tuin van haar dochter:

Gemeenten staan niet alleen vaker de vergunningen voor premantelzorgwoningen toe, ook woning- of kavelsplitsing is op steeds meer plekken een optie. Uit onderzoek van Platform 31, een onafhankelijke kenniscentrum voor stedelijke ontwikkeling, blijkt dat zeker dertig gemeenten bezig zijn om ook daar soepeler mee om te gaan.

De gemeente Leudal staat bijvoorbeeld geen premantelzorgwoningen toe, maar wel weer woning- en kavelsplitsing. "Als iemand een aparte premantelzorgwoning wil, kan dat ook door de kavel te splitsen", zegt wethouder Robert Martens van Leudal, waar tot nu toe tien aanvragen voor een vergunning zijn binnengekomen.

Spannende stap

De versoepelingen zijn een spannende stap voor gemeenten, omdat de bestemmingsplannen eigenlijk geen bouw van een tweede woning in de achtertuin toestaan. Ook een aanbouw maken om iemand zelfstandig in te laten wonen, mag op veel plekken niet.

Door iets af te wijken van de regels, slaan ze wel twee vliegen in een klap: ze geven ouderen de mogelijkheid om langer thuis te blijven wonen, zoals het ministerie van Volksgezondheid graag ziet. Daarnaast helpt het, al is het een klein beetje, tegen de woningnood.

Speculatie voorkomen

Risico van de versoepeling is dat huizenbezitters via deze route proberen om hun huis en grond voor meer geld te verkopen. Daarom wil Peel en Maas, dat ook woning- en kavelsplitsing toestaat, goed zicht houden op wie de nieuwe inwoners van de gemeente worden.

"Bij de aanvraag moet je wel aannemelijk maken dat je een woning erop plaatst en wie erin gaat wonen", zegt Wanten. "Om speculatie voorkomen."

"Het beschermen van de woonomgeving, dus de ruimte en groen, vinden wij belangrijk. Dat draagt ook bij aan de charme van onze dorpen", zegt Martens van de gemeente Leudal.

Chalet naar Spanje

Bij de premantelzorgwoningen is dat een mindere zorg: net als de mantelzorgwoningen moeten die weer worden weggehaald als de mantelzorg niet meer gegeven wordt. Daar heeft de familie Kremers al een plan voor.

"Als mijn moeder komt te overlijden, willen we kijken of we het chalet naar Spanje kunnen verplaatsen, om er een vakantiewoning van te maken", redeneert Nathalja Kremers hardop.