Het blijft spannend in Ter Apel: er komt geen tweede aanmeldcentrum
Er komt geen tweede aanmeldcentrum voor asielzoekers in Nederland. Gesprekken die hierover liepen met Alkmaar en de gemeente Noordoostpolder zijn gesneuveld en op dit moment lopen er geen gesprekken met andere gemeentes. Dat zei demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel in het Kamerdebat over de spreidingswet vandaag.
Deze zomer liepen er volgens het ministerie nog gesprekken met andere gemeenten, maar die hebben tot niets geleid, blijkt nu. Een tweede aanmeldcentrum is een langgekoesterde wens van de staatssecretaris en zijn voorgangers, maar in de gemeenten is onvoldoende draagvlak.
Zo'n tweede aanmeldcentrum zou Ter Apel moeten ontlasten. Op dit moment is Ter Apel de enige plek waar mensen in Nederland asiel kunnen aanvragen.
Dat leidt tot een flessenhals in het opvangsysteem: als er in een bepaalde periode veel mensen asiel aanvragen, zoals de afgelopen dagen, dan kan er een wachtrij ontstaan voor identificatie en registratie door de AVIM (voorheen Vreemdelingenpolitie). Er moeten dan meer mensen overnachten in het centrum dan de 2000 waar formeel plek voor is.
Te weinig capaciteit
Ook liep de wachtrij de afgelopen dagen op vanwege een storing op de politieafdeling die verantwoordelijk is voor identificatie van de asielzoekers Een woordvoerder van de politie laat vandaag weten dat niet te kunnen bevestigen.
De AVIM had vorig jaar ook al moeite om het tempo van het aantal asielaanvragen bij te benen. De politie kan 60 tot 95 asielaanvragen per dag verwerken, laat een woordvoerder weten. Maar afgelopen week waren er dagen waarop er wel 400 mensen asiel aanvroegen.
De politie werkt sinds dit jaar met een flexpool van agenten die ook in Ter Apel kunnen worden ingezet. Met die extra inzet kunnen er per jaar maximaal 35.000 asielaanvragen worden verwerkt. Dat is maar de helft van de prognose van het aantal asielzoekers dat dit jaar aankomt. Meer inzet zou "ten koste gaan van ander politiewerk", zegt een woordvoerder.
COA: het blijft spannend
Toch is de instroom in Ter Apel lager dan verwacht. Eerder schatte Justitie dat er dit jaar zo'n 70.000 asielzoekers naar Nederland zouden komen. In het debat vandaag gaf Van der Burg voor het eerst openlijk toe dat dit aantal niet klopt: "Er moet wel iets heel raars gebeuren willen we de 70.000 halen."
Het aantal mensen dat de afgelopen drie weken asiel aanvroeg in Nederland is zelfs beduidend lager dan in dezelfde weken vorig jaar: ongeveer 3300 tegenover 3800.
Volgens het COA is de nachtopvang overvol en blijft het elke dag spannend of er genoeg bedden zijn. De nachtopvang wordt gebruikt om mensen die nog wachten op registratie op te vangen. Toch heeft er afgelopen zomer, in tegenstelling tot het jaar ervoor, niemand buiten moeten slapen.
Omdat de wachtrij voor de AVIM afgelopen dagen opliep en veel gemeenten volgens Van der Burg geen ongeregistreerde asielzoekers willen opvangen, zijn er extra 'wachtkamers' gecreëerd in onder meer Assen (500 plekken) en Amsterdam (300 plekken) waar mensen blijven in afwachting van hun registratie en identificatie. Gesprekken met andere gemeenten over kleinere locaties met tientallen plekken, lopen nog.
'Geen instrumenten meer'
Ook het tekort aan gewone opvangplekken, voor asielzoekers die al wel geregistreerd zijn, leidt tot meer druk op het aanmeldcentrum, net zoals de oplopende beslistermijn bij de IND en het huisvesten van statushouders, dat nu nog te traag gaat.
Op dit moment voldoet volgens Van der Burg vrijwel geen enkele gemeente aan de zogeheten taakstelling: het richtgetal voor de huisvesting van statushouders. Dat heeft er deels mee te maken dat de taakstelling voor gemeentes fors hoger is geworden.
De spreidingswet zou ervoor moeten zorgen dat gemeenten ook voor asielzoekers een opgave krijgen. Maar volgens de demissionair staatssecretaris heeft hij sinds de val van het kabinet "geen instrumenten meer" om opvangplekken te realiseren, behalve "mijn telefoon en die van mijn ambtenaren".
Dagelijks belt hij naar gemeenten met de vraag of ze extra noodopvangplekken kunnen regelen. Eerder deze week deed hij een oproep aan gemeenten per brief. Daarop kwamen in ieder geval Arnhem, Breda en Vlissingen met extra crisisnoodopvangplekken over de brug.
