Protesten, oorlog en hyperinflatie: 'Situatie in Syrië heel complex'
In de Zuid-Syrische stad Sweida wordt vandaag opnieuw een grote demonstratie tegen het Assad-regime verwacht. De lokale protestgolf is al vijf weken gaande en vrijdag is doorgaans de grootste actiedag. Vorige week deden duizenden betogers mee. De vrijdag daarvoor werden portretten van Assad en zijn vader verscheurd.
"De geestelijk leiders van de druzen zijn de beschermheren van deze protestbeweging", zegt Midden-Oostenexpert Kawa Hassan. Binnen deze religieuze minderheid spoort sjeik al-Hijiri het geweldloze verzet aan.
Er is veel meer gaande in het door burgeroorlog verscheurde land. "De situatie in Syrië is heel complex", zegt Hassan, die verbonden is aan de Amerikaanse denktank Stimson Center. "Aan de ene kant is een civiele protestbeweging gaande en aan de andere kant zijn allerlei militaire gevechten."
Hoe verloopt het protest tegen Assad?
Sinds half augustus gaan mensen dagelijks de straat op in Sweida. Het wisselt per dag hoeveel demonstranten actievoeren, maar de vrijdagen springen erbovenuit. "Wegwezen Bashar", scandeerden deelnemers eergisteren, de president bij zijn voornaam noemend.
Betogers keren zich ook tegen overheids- en partijgebouwen. Ze hebben meerdere kantoren van Assads Ba'ath-partij dichtgelast. Vorige week raakten drie demonstranten gewond toen ze een partijgebouw probeerden te bezetten. De menigte was vanuit het pand beschoten.
Arabist Laila al-Zwaini noemt het veelzeggend dat de protestbeweging volhoudt. "De boodschap: dit is serieus, we houden niet op, zelfs als jullie schieten. Wij blijven vreedzaam." Na de beschieting kregen agenten en militairen zelfs fruit aangeboden door demonstranten.
Betogers koelden hun woede wel op standbeelden en portretten van Assad en zijn vader Hafiz.
Video's tonen hoe in Swaida Assad-bustes worden vernield en posters worden afgescheurd. Hassan: "Hier zijn rode lijnen overschreden. Merkwaardig dat het regime nog niet overgegaan is tot de geliefde tactiek: dood en verderf zaaien."
In 2011 beval Assad met scherp te schieten op demonstranten. Dit vormde het startpunt voor de burgeroorlog.
Maar de druzen pakt hij nog niet aan. Assad, een alawiet, werpt zichzelf op als beschermer van minderheden. "Misschien wil hij de situatie daarom niet direct laten escaleren", zegt al-Zwaini. Voorlopig verspreiden de protesten zich ook niet over de rest van Syrië. "In andere steden durven mensen het niet aan." In Daraa, waar de landelijke protestgolf van 2011 begon, zijn tientallen arrestaties gemeld van demonstranten.
Hoe verloopt de oorlog?
Nog altijd gaat geen dag voorbij zonder gevechten of explosies. Van Russische bombardementen in het noordwesten tot Turkse drone-aanvallen in het noordoosten en Israëlische luchtaanvallen rond de hoofdstad Damascus. De burgeroorlog in Syrië wordt niet voor niets vergeleken met een wereldoorlog.
Op deze kaart zie je hoeveel buitenlandse mogendheden en strijdgroepen actief zijn:
Met steun van Rusland en Iran heeft Assad de controle heroverd over het grootste deel van Syrië. Maar in het noordoosten maken Koerdische strijdkrachten de dienst uit. Turkije houdt een deel van Noord-Syrië bezet, wat volgens Ankara nodig is als verweer tegen Koerdische terreurgroepen.
Israël, dat sinds 1967 de Golanhoogte bezet houdt, voert regelmatig luchtaanvallen uit op aan Iran gelinkte milities in Syrië. Russische straaljagers bombarderen oppositiegebieden. In de woestijn in Zuidoost-Syrië zitten Amerikaanse militairen en IS pleegt nog altijd aanslagen.
Met welke problemen kampen Syriërs?
Behalve door het geweld wordt het leven bedreigd door hyperinflatie. "Als ik twee pakken melk koop, heb ik mijn volledige maandsalaris uitgegeven", zegt een inwoner van Damascus tegen AP. Het regime verdubbelde de povere salarissen in de publieke sector en de pensioenen. Maar door deze noodgreep is het Syrische pond nog sneller in waarde gekelderd.
"In de grensregio rond Sweida komen veel problemen samen", legt al-Zwaini uit. "Er lopen smokkelroutes voor wapens vanuit Iran voor Hezbollah en Israël bombardeert deze bevoorradingslinies. Ook wordt er volop captagon gesmokkeld."
De productie van deze amfetamine is een melkkoe voor het Syrische regime, maar leidt tot veel problemen binnen en buiten de landgrenzen. Al-Zwaini: "Jordanië heeft in mei een drugsbaron geliquideerd in Sweida. Inwoners zijn de dupe van al deze grotere conflicten die zich afspelen boven hun hoofd."
Onder de bevolking is ook vrees voor ontvoering, bijvoorbeeld door inlichtingendiensten of milities. Minstens 130.000 Syriërs worden vermist. Executies en marteling zijn in gevangenissen aan de orde van de dag. Het land ligt in puin en er is geen uitzicht op politieke of economische verbetering, vat Hassan samen. "Eigenlijk zijn alle onderliggende oorzaken voor de opstand in 2011 nog erger geworden."
