Terug naar school in Hatay: verdriet, angst en zorgen
In het aardbevingsgebied in het zuidoosten van Turkije gaan kinderen weer naar school. Voor het eerst in zeven maanden is het reguliere onderwijs vorige week hervat. In de zwaarst getroffen provincie Hatay ging dat gepaard met gemengde gevoelens. Er waren veel verdriet, angst en zorgen.
Zeven maanden lang waren Filiz Camlica en haar man altijd samen met hun vier kinderen. De aardbevingen hadden hun leven, zoals dat van zo veel mensen, volledig overhoopgehaald. Hun huis, net buiten de stad Hatay, raakte zwaar beschadigd en werd onbewoonbaar. Ze verloren dierbaren, buren en familieleden. Maandenlang moesten ze overleven. Eerst in een tent, later kwam er een containerwoning in hun achtertuin.
De kinderen waren opgelucht dat ze vorige week eindelijk weer naar school konden, vertelt ze. Maar het was ook ingrijpend. "Ze doen hun best hun leven op te pakken, maar ik kan niet zeggen dat het goed met ze gaat", aldus Filiz. Door de aardbeving zijn haar kinderen snel bang, vooral als het regent of onweert. "Dan slapen ze slecht en zijn ze angstig. We hebben het allemaal meegemaakt die nacht van de eerste aardbeving. Het beven, de storm, het noodweer, alles kwam tegelijk. De kinderen raken nog steeds geregeld van slag".
Correspondent Mitra Nazar bezocht de eerste schooldag in het aardbevingsgebied in Hatay:
Ze maken zich zorgen over de veiligheid van het schoolgebouw. Dat staat in het hart van Antakya, het district waar de ravage na de ramp het grootst was. Overal ligt nog puin van ingestorte gebouwen, maar het schoolgebouw bleef overeind staan.
"Ze zeggen dat het gebouw veilig is, maar van de kinderen horen we dat er in het midden van het pand een grote scheur zit." Als ouders tasten ze in het duister, maar ze hebben geen keus. "Met angst sturen we de kinderen naar school. Omdat onderwijs belangrijk is. Maar garanties dat het veilig is, hebben we niet".
In Hatay kwamen naar schatting 23.000 mensen om het leven. Dat is bijna de helft van het totale aantal slachtoffers verspreid over 11 provincies in Zuid-Oost Turkije. Door de ramp zijn zo'n vier miljoen kinderen van onderwijs verstoken geweest.
Toen op 11 september de scholen weer opengingen, werden veel kinderen geconfronteerd met klasgenoten die er niet meer zijn. "Dat doet ze veel pijn," zegt Filiz. "Een aantal van hun vriendjes is samen met hun ouders omgekomen. Van sommigen weten we het nu pas".
Zelfs mijn schooluniform is onder het puin blijven liggen
Ook voor de leerkrachten was het een emotionele week. Wiskundeleraar Nurettin Bolat verloor verschillende collega's op de middelbare school waar hij al twaalf jaar werkt. "Ik wist al langer dat ze dood zijn. Maar op school rondlopen maakt het zwaarder. Waar je ook kijkt, je ziet overal dingen die je doen denken aan die collega's die er niet meer zijn".
De eerste schoolweek verliep chaotisch, zegt hij. Er zijn nog veel problemen. Zo zijn er te weinig schoolbussen en is er gebrek aan accommodatie voor leerkrachten die hun huis kwijtraakten of uit andere delen van het land komen. Er zijn berichten over leerkrachten die in hun auto moesten slapen om op tijd op school te kunnen zijn.
Een ander probleem zijn de leefomstandigheden van de leerlingen. Veel kinderen wonen in tentenkampjes, waar het ontbreekt aan goede faciliteiten. Leerkracht Bolat gaat na schooltijd geregeld even kijken hoe het daar gaat.
In één van de tenten spreekt hij met Betul van zestien. Voor de aardbeving was ze serieus met school bezig was omdat ze arts wil worden. Met tranen in haar ogen vertelt ze dat ze in de tent met geen mogelijkheid kan studeren voor haar examens. "Ik heb niet de juiste boeken. Ik heb niet eens een tafel en een stoel. Er is geen internet, ik heb geen tablet meer. Zelfs mijn schooluniform is onder het puin blijven liggen. Ik ben ten einde raad".
Tranen biggelen over haar wangen als ze vertelt hoe het was om haar klasgenootjes weer te zien. Over hoe ze spraken over die ene vriendin die onder het puin dood is gegaan nadat er een muur op haar was gevallen. "Dat is toch een verschrikkelijke manier om dood te gaan," snikt de zestienjarige.
'Met hun hoofd niet bij'
Wiskundeleraar Bolat ziet dat zijn leerlingen mentaal nog helemaal niet klaar zijn voor schoolwerk. "Kinderen die naasten hebben verloren of onder het puin hebben vastgezeten. Ze zijn er met hun hoofd niet bij, het is alsof ze in een andere wereld leven. Ik heb het over de meerderheid van de leerlingen."
Hij vindt dat aandacht voor de mentale gesteldheid van kinderen ernstig tekortschiet op school. "We moesten ons vanaf dag één focussen op wiskunde en natuurkunde. Maar deze kinderen zijn getraumatiseerd. Dan moet je de eerste paar maanden andere dingen doen. Er moet een speciaal programma voor komen. Psychologische ondersteuning." Hij is zelf ook geëmotioneerd. "Die kinderen moeten onze prioriteit zijn. Zij zijn onze hoop. We moeten hen eerst redden, pas dan kan de rest ook helen."
