Voetbalclubs met maatschappelijke projecten, 'regio is ons bestaansrecht'

• Tobias van der Valk

  redacteur Nieuws en Co

De oplettende voetbalfan is het waarschijnlijk al opgevallen. Voetbalclubs pronken op en rond het veld graag met hun maatschappelijke inzet. Van goede doelen als (tijdelijke) shirtsponsor en benefietacties in het stadion tot voetbalclinics in achterstandswijken. De Universiteit Utrecht (UU) constateert dat clubs die projecten steeds serieuzer nemen.

Uit een jaarlijks rapport dat de universiteit in oktober publiceert met de eredivisieclubs blijkt dat het aantal mensen binnen de clubs dat zich met maatschappelijke projecten bezighoudt met 33 procent is gestegen, van 82 naar 109 arbeidsplaatsen. De UU start nu een samenwerking met de Keuken Kampioen Divisie om ook kleinere clubs te helpen met maatschappelijk verantwoord ondernemen.

"Maatschappelijk verantwoord ondernemerschap wordt een steeds belangrijker onderdeel binnen clubs", zegt Jan-Willem van der Roest, projectleider vanuit de Universiteit Utrecht. "Er zijn nog grote verschillen tussen profclubs. Sommigen zijn al heel ver. Anderen hebben hier een halve medewerker op zitten. Wij willen helpen daar een duidelijkere lijn in te krijgen."

Nieuwe richting

Een van de clubs die de afgelopen jaren grote stappen hebben gezet, is Roda JC uit Kerkrade. De club ging zowel sportief als bestuurlijk door een diep dal. Met als een van de dieptepunten een juridisch conflict in 2017 met de Russische zakenman Aleksei Korotaev en degradatie uit de eredivisie.

In 2020 is de club onder leiding van een groep regionale investeerders een nieuwe richting ingeslagen. Jordens Peters werd als algemeen directeur aangesteld. "We zijn gaan nadenken over wat ons bestaansrecht als club is. Daar kwam uit dat we weer meer betrokken moesten raken bij de regio", zegt hij.

Peters haalde vorig jaar oud-voetballer Ard van Peppen binnen om een nieuwe afdeling binnen de club aan te voeren. Samen organiseerden ze afgelopen seizoen bijna honderd activiteiten in de omgeving, waaronder voetbalclinics in achterstandswijken en een scholentour. "Dat doen we met trainers en materialen van de club. Maar we zoeken bijvoorbeeld ook verbinding met buurtwerkers en de wijkagent."

Met de projecten denkt Roda JC een serieus verschil te kunnen maken. De Parkstad, de stedelijke regio waar Kerkrade bij hoort, geldt als de ongezondste regio van Nederland. Gemiddeld gaan mensen er zes tot zeven jaar eerder dood. Peters: "Onze doelstelling is om de ervaren gezondheid naar het Limburgs gemiddelde te halen."

Goede sier maken

Het zijn mooie woorden. Maar die moeten ook meetbaar worden gemaakt, zegt Jan-Willem van der Roest van de UU. Daarom gaat hij clubs helpen om bij te houden wat voor impact de projecten hebben. "Monitoring is belangrijk, maar voor veel kleinere clubs ook ingewikkeld. Zij hebben een kleine organisatie en nog weinig kennis over hoe ze dit moeten doen. Daar gaan wij ze in trainen."

Een belangrijke vraag is of clubs de projecten ook niet vooral gebruiken om goede sier te maken. Een terecht punt, aldus Van der Roest: "Natuurlijk is het zo dat clubs dit ook doen voor hun imago. Aan de andere kant vergeten we weleens dat veel voetbalclubs maar kleine organisaties zijn. Ze moeten met weinig mensen elke twee weken een groot evenement organiseren. Dan ook nog een maatschappelijk programma draaien, doe je niet zomaar. Bij veel clubs is er echt de motivatie om iets goeds te doen."

Een club die zijn punt bewijst, is FC Groningen. De Trots van het Noorden degradeerde afgelopen seizoen uit de eredivisie, maar de maatschappelijke tak groeide juist. "We hebben een eigen stichting met inmiddels twaalf mensen in dienst en een begroting van ongeveer 1,25 miljoen euro", zegt Simon Cageling, manager maatschappelijk verantwoord ondernemen bij de club. Volgens Cageling wordt zijn werk binnen de club breed gedragen.

De stichting heeft tientallen projecten, waaronder voetbalclinics in achterstandsgebieden en een 'maatschappelijke skybox'. Cageling: "We kiezen heel duidelijk een thema waar wij invloed op kunnen hebben: bewegingsarmoede."

Met dat thema gaat de voetbalclub veel op pad. "Als FC Groningen kom je makkelijker op veel plekken dan bijvoorbeeld een gemeente. Een dorp als Pekela wordt vaak slecht neergezet, maar als wij er komen om een clinic te geven, dan hebben we een fantastische dag."

'Weet je wat je daarvoor kunt kopen?'

Jordens Peters van Roda JC zegt ook wel kritiek te krijgen op de maatschappelijke ambities van zijn club. "Wij hebben geen gokbedrijf als sponsor omdat we dat niet vinden passen. Dat scheelt zomaar 20 procent op onze begroting. Dan krijg je wel te horen: 'weet je wat voor spelers je daar allemaal voor kunt kopen'?"

Daar staat volgens Peters tegenover dat er nieuwe deuren opengaan. "We hebben nu samenwerkingen met bedrijven die het belangrijk vinden dat we iets doen voor de regio. Die waren anders waarschijnlijk niet bij ons uitgekomen."