OM biedt excuses aan voor onterechte beschuldigingen over klimaatdemo

Het Openbaar Ministerie biedt aan zeven mensen excuses aan omdat ze onterecht zijn aangemerkt als deelnemer aan een klimaatdemonstratie in november vorig jaar op Schiphol. De zeven hadden een waarschuwingsbrief van het OM gekregen, waarin stond dat ze bij de demonstratie aanwezig waren geweest en een misdrijf hadden begaan.

Dat bleek niet te kloppen. ''Dat het hier niet goed is gegaan, is verontrustend en daar bieden we onze excuses voor aan", zegt plaatsvervangend hoofdofficier Corien Fahner van het parket Noord-Holland. "Vanuit het OM zijn we uiteraard met de Koninklijke Marechaussee in gesprek gegaan over hoe dit zo heeft kunnen lopen."

Acht beschuldigden zeggen dat ze die dag ergens anders waren. Op basis van de uitkomsten van het opsporingsonderzoek kan ook niet worden vastgesteld dat de zeven die dag op Schiphol aanwezig waren, zegt het OM. Het onderzoek naar de achtste persoon loopt nog.

Gezichtsherkenningssoftware

Klimaatactivisten van onder meer Greenpeace en Extinction Rebellion gingen op 5 november het terrein van Schiphol-Oost op waar privéjets opstijgen en landen. De marechaussee verrichte arrestaties toen een aantal activisten niet wilde vertrekken. Enkelen wilden zich niet identificeren, zegt het OM, of hadden maatregelen genomen om identificatie te bemoeilijken.

De marechaussee heeft de identificatie van deze personen achteraf gedaan met behulp van op Schiphol gemaakte foto's, gezichtsherkenningssoftware, gesloten bronnen als politie-informatie en foto's in open bronnen, zoals op sociale media.

Na gebruik van gezichtsherkenningssoftware vindt altijd nog een handmatige controle plaats, zegt het OM. Volgens een woordvoerder is de software niet bij iedereen ingezet en wordt nu nog onderzocht waar en hoe die is toegepast.

Een zaak geseponeerd

In de brief waarin de zeven mensen op de hoogte zijn gebracht, staat dat hun persoonsgegevens "in relatie tot de demonstratie" worden verwijderd. Ook zegt het OM dat het de gang van zaken betreurt en dat het er alles aan zal doen om dit in de toekomst te voorkomen.

Een zaak tegen een man uit Beilen wordt geseponeerd. Het OM wilde hem vervolgen voor het wederrechtelijk binnendringen van beveiligd luchtvaartterrein, omdat hij zich had vastgeketend aan een vliegtuig.

Uit onderzoek bleek dat de man er weliswaar was, maar dat hij niet de persoon is die zich had vastgeketend aan een vliegtuig. Hij heeft het terrein verlaten toen de marechaussee daarom vroeg.

'Niet tevreden met excuses'

Bestuurskundige en campagnestrateeg Kirsten Verdel is een van de zeven mensen die excuses krijgt aangeboden. Dat is fijn, vindt ze, maar ze is er niet tevreden mee. "Ik heb nog steeds geen idee hoe ze bij mij zijn uitgekomen. Wel heb ik aan dit alles veel tijd moeten besteden, veel stress ervaren en maak ik me vooral zorgen voor anderen die vaak zonder het te weten door dit type fouten zomaar ergens op een lijst komen."

Ze doelt daarmee op lijsten in systemen van politie en justitie. "In een brief van de politie staat namelijk dat ik ook voorkom in de 'informatieverzamelbak' van de eenheid politie Den Haag, wat gekoppeld is aan een registratiedatum van een incident op 30 januari. Dat is maanden na de demonstratie op Schiphol, maar die lijkt wel daaraan gelinkt te zijn." Ze is bang dat ze daar in de toekomst problemen mee krijgt.

Na de demonstratie ontvingen ook 168 anderen de waarschuwingsbrief. In opdracht van het OM onderzoekt de marechaussee nu hoe de identiteit van de andere ontvangers van de brief is vastgesteld.

"Als blijkt dat van meer mensen ten onrechte is vastgesteld dat ze bij de demonstratie aanwezig waren, zullen ook zij daarvan op de hoogte worden gesteld", aldus het OM. Het onderzoek is naar verwachting begin oktober afgerond.