Peilingwijzer: partij Omtzigt grootste, gevolgd door VVD en PvdA-GL
In de eerste Peilingwijzer na een roerige politieke zomer is Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt in één klap de grootste partij. Volgens dit gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos/EenVandaag en I&O Research komt de net opgerichte partij van Omtzigt uit op 26 tot 32 Kamerzetels.
De enige partijen die daarbij in de buurt komen zijn de VVD met 22 tot 27 zetels en de nieuwe combinatie PvdA/GroenLinks met 22 tot 26 stoelen in de Kamer. Op grote afstand volgen vervolgens de PVV met 12 tot 16 zetels en de BBB met 11 tot 17 zetels.
D66, CDA vallen ver terug
Daarbij moet volgens politicoloog Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, worden aangetekend dat er nog wel stevige verschillen zijn tussen beide onderzoeksbureaus. Het meest nadrukkelijk is dat bij PvdA/GroenLinks, dat 28 zetels haalt in de laatste peiling van I&O Research tegenover 20 bij Ipsos/Eenvandaag.
En waar het eerste bureau Omtzigts partij anderhalve week geleden nog peilde op 31 zetels, zijn dat er bij Ipsos/EenVandaag nu 27. "Maar de hoofdlijn blijft natuurlijk dezelfde: Nieuw Sociaal Contract is kort na de oprichting een van de grootste partijen", zegt Louwerse.
Coalitiepartijen D66 en CDA vallen in de nieuwste Peilingwijzer ver terug. Waar Sigrid Kaag met D66 na de verkiezingen in 2021 nog een sprong naar 24 zetels vierde, blijven daar nu nog 6 tot 10 van over. Het CDA (15 zetels na de vorige Tweede Kamerverkiezingen) komt niet verder dan 2 tot 6 zetels. De ChristenUnie (5 zetels in huidige Kamer) staat stabiel op 4 tot 6 zetels.
De BoerBurgerBeweging (BBB) is een van de partijen die het meest te lijden heeft onder de stormachtige entree van NSC. De huidige 11 tot 17 zetels in de Peilingwijzer zou nog altijd een winst betekenen van zo'n 13 ten opzichte van de ene zetel die Caroline van der Plas nu bezit. Daar staat tegenover dat BBB eind juni in de Peilingwijzer nog gelijke tred hield met de VVD op 23 tot 29 zetels. Dat zijn er nu bijna de helft minder.
Kiezers van verschillende, vooral rechtse partijen reageren in het Opiniepanel van EenVandaag wel positief op het recente bericht dat oud-CDA'er Mona Keijzer nu verkiesbaar is voor BBB. Met name JA21-kiezers (2 tot 5 zetels in de Peilingwijzer) zeggen zich hierdoor meer aangetrokken te voelen tot BBB. Dat geldt tevens voor een deel van de achterban van Forum voor Democratie, PVV, NSC en de SP.
50Plus en Bij1 op geen zetels
Ook elders in de Tweede Kamer zou er veel kunnen veranderen na de verkiezingen van 22 november. De SP blijft het bijvoorbeeld slecht doen, op 3 tot 5 zetels. 50Plus en Bij1, waar Sylvana Simons onlangs liet weten niet herkiesbaar te zijn, dreigen helemaal niet in de Kamer terug te keren.
Forum voor Democratie valt terug naar 2 tot 4 zetels. BVNL, de partij van Wybren van Haga en Henk Krol, haalt bij geen van de bureaus een zetel en zit daarom nog niet in de Peilingwijzer.
Een van de weinige partijen die wel winst lijkt te boeken, is de Partij voor De Dieren; de partij staat op 7 tot 10 zetels. De SGP is eveneens stabiel, op 2 tot 4 zetels. Datzelfde geldt voor Denk, met hetzelfde zetelaantal. Volt komt op 1 tot 4 zetels.
Geen zetelpeiling Kantar meer
Onderzoeksbureau Kantar doet sinds vorig jaar mei al geen zetelpeilingen en heeft besloten dit ook in de verkiezingscampagne niet meer op te pakken. Dat betekent dat de Peilingwijzer inmiddels enkel nog de eerdergenoemde twee peilingen samenvoegt.
Volgens Louwerse is de consequentie van het terugtrekken van Kantar dat voorzichtige wijzigingen in kiezerstrends minder snel met zekerheid vast te stellen zijn. "Maar bij grote wijzigingen, zoals nu in de steun voor NSC en BBB, kan dat natuurlijk wel goed."