Peilingwijzer: VVD en BBB zij aan zij als grootste partijen
In de laatste Peilingwijzer voor het zomerreces van de Tweede Kamer houden VVD en BBB elkaar in evenwicht als grootste partijen. Beide komen op 23 tot 29 zetels. Andere echt grote partijen zijn er op dit moment niet. Ver achter deze twee komt de PVV, die blijft steken op 12 tot 16 zetels.
Voor de BBB zou dit een enorme winst betekenen ten opzichte van de ene zetel die Caroline van der Plas nu inneemt, nadat de partij ook al de laatste Provinciale Statenverkiezingen glansrijk had gewonnen. Voor de VVD is het juist een verlies van zo'n 8 zetels ten opzichte van de 34 die de partij van premier Rutte bij de Kamerverkiezingen van maart 2021 nog wist binnen te halen.
Politicoloog Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, wijst erop dat de verschillende peilingbureaus wel een duidelijk verschillende inschatting maken van de krachtsverhoudingen tussen beide partijen. Waar de VVD een voorsprong heeft bij Ipsos/EenVandaag, schat I&O Research juist BBB als sterkste in. De Peilingwijzer, die een gewogen gemiddelde van de verschillende beschikbare zetelpeilingen berekent, komt daarbij in het midden uit.
Halvering CDA en D66
Het verlies van twee andere coalitiepartijen is overigens nog groter dan dat van de VVD. Het CDA begon al kort na de Kamerverkiezingen en het debat over de "functie elders" van ex-CDA'er Pieter Omtzigt te kelderen. Sindsdien zijn de christendemocraten alleen maar verder omlaag gegaan naar inmiddels 5 tot 9 zetels, een halvering ten opzichte van de 15 zetels uit 2021.
D66 is de afgelopen vijftien maanden geleidelijker gedaald in de peilingen naar de 9 tot 13 zetels van dit moment. Maar ook hier betekent dit dat van de 24 zetels die lijsttrekker Kaag vorig jaar van blijdschap op tafel deden springen, in de Peilingwijzer nu nog maar de helft over is. De enige coalitiepartij die stabiel weet te blijven is de ChristenUnie, op 4 tot 6 zetels.
Waar komen al die mensen vandaan die op dit moment van plan zijn op BBB te stemmen? De grootste groep bestaat opvallend genoeg uit mensen die in 2021 niet stemden, laat onderzoek van I&O Research en van Ipsos/EenVandaag zien. Daarnaast trekt de partij van Van der Plas vooral kiezers van centrumrechtse en rechtse partijen, van VVD en CDA tot JA21, PVV en Forum voor Democratie.
Volgens I&O Research zien kiezers BBB, en Van der Plas in het bijzonder, als no-nonsense en duidelijk. Daarnaast is er lof voor het standpunt van deze nieuwe partij omtrent boeren en stikstof.
Bescheiden winst PvdA en GroenLinks
JA21 stond in januari in de Peilingwijzer nog vrijwel op gelijke hoogte met BBB, maar wist daarna in de Staten niet een vergelijkbare grote overwinning te boeken. Dat neemt niet weg dat deze afsplitsing van FvD ook nog altijd duidelijk op winst staat, op 5 tot 9 zetels.
De linkse oppositiepartijen PvdA en GroenLinks, die aanvankelijk hoopten na de Statenverkiezingen gezamenlijk de grootste te kunnen worden in de Eerste Kamer, boeken eveneens vooruitgang, zij het licht. GroenLinks komt uit op 10 tot 14 zetels en de PvdA op 10 tot 12.
Iets kleiner is de Partij voor de Dieren op 8 tot 10 zetels. Daar weer achter komt de SP op 6 tot 8, terwijl Volt op dit moment lijkt te kunnen rekenen op 4 tot 8 zetels.
Van den Herik
De kleine partijen zijn de SGP en Forum voor Democratie met 2 tot 4 zetels, Denk met 1 tot 3 en 50Plus, dat afgelopen weekend oud-Feyenoordvoorzitter Jorien van den Herik koos als landelijk voorzitter, met 0 tot 2 zetels. Bij1 van Sylvana Simons lijkt met 0 tot 1 zetels in de gevarenzone te verkeren.