Boeren bij Cherson na Russische bezetting: oogsten tussen velden vol explosieven
Volodymir Maliartsjoek is trots op zijn grote vijgenboom. "Dit is al de tweede oogst," zegt de boer uit de regio Cherson, die acht maanden Russische bezetting heeft doorstaan.
Maliartsjoek is gebleven om zijn bezit te beschermen tegen de Russen en plunderaars uit de omgeving. Het is zwaar geweest, maar hij heeft geen spijt. "Ze hadden niks meer over", zegt hij over de collega's die vluchtten en in november weer terugkeerden na bevrijding door het Oekraïense leger.
De Russen hebben hem verhoord en vaak lastiggevallen, maar hij is nooit gemarteld, zegt hij, zoals andere bewoners van Cherson is overkomen die door de Russen werden verdacht van pro-Oekraïense sympathieën.
Zo goed en zo kwaad als het gaat, is Maliartsjoek weer aan de slag gegaan. In tegenstelling tot veel anderen kan hij weer verder. Maliartsjoek heeft bijvoorbeeld zijn landbouwwerktuigen weten te behouden tijdens de bezetting, door ze overal in schuurtjes, datsja's en achterafveldjes te verstoppen. "Anders hadden ze die gesloopt of meegenomen." Bij zijn collega's is dat gebeurd.
Maliartsjoek vertelt over de problemen die hij tegenkomt na de bevrijding:
"De situatie is heel moeilijk sinds we zijn teruggekeerd in november 2022 na de bevrijding", zegt Dmytro Joenoesov, hoofd van de afdeling landbouw en irrigatie in de provincie Cherson. "Het is zo treurig om te zien wat de Russen hier hebben aangericht. De velden liggen vol met explosieven. De opslagen zijn vernietigd. De boerenbedrijven zijn gesloopt en beroofd. De basis van de landbouw is hier vernietigd. Zowel graan als landbouwapparatuur zijn gestolen, daarom zijn veel boeren vertrokken."
Het grootste gedeelte van het landbouwareaal is onbruikbaar, legt Joenoesov uit. Veel boeren doen nog helemaal niks, ook omdat er veel mijnen liggen. Sommigen zijn zelf aan het mijnenruimen geslagen. Vijf boeren heeft dat het leven gekost, dertien zijn er gewond geraakt.
Gevarengeld
Maliartsjoek zit naar verhouding goed, maar hij is niet tevreden. Hij kan de helft van zijn areaal gebruiken, duizend hectare. "Dat is heel slecht, want ik heb een planning en kredieten." Die zijn allemaal afgestemd op het dubbele, tweeduizend hectare.
Omdat de Zwarte Zee-havens dichtzitten sinds Rusland de graandeal heeft verbroken, is zijn financiële planning sowieso in het honderd gelopen. "Handelaren geven de boeren veel minder voor hun graan, omdat ze weten dat ze het nergens kwijt kunnen," vertelt Joenoesov. "Voor de prijs die ze krijgen, kunnen ze misschien net een beetje brandstof kopen."
Door de onveiligheid is de kostprijs ook hard opgelopen. "De combinerijder vraagt normaal 1000 grivna, maar nu 1500, anders neemt hij het risico niet," vertelt Maliartsjoek. Dat geldt ook voor de chauffeurs die het graan komen ophalen. Iedereen vraagt gevarengeld.
De banken hebben de provincie Cherson tot rode zone verklaard, wat betekent dat de boeren daar geen krediet krijgen. Het gevolg is dat eigenlijk niemand in de agrarische bedrijfsketen zaken met hen wil doen, terwijl ze het al zo zwaar hebben gehad. De overheid biedt dan een beperkt hulpprogramma, maar alleen aan boeren die al bezig zijn, zoals Maliartsjoek. En dat zijn er niet zoveel: twaalf in de hele provincie.
Lekker zoet
"Met hulp zijn ze er in twee, drie jaar bovenop. Zonder gaat het tien tot twaalf jaar duren," verzucht de ambtenaar, die in de brandende zon naast een onbruikbare akker vol mijnen staat. In de houtwal rond de akker ligt een inmiddels overwoekerde Russische loopgraaf. Even verderop staat in het groen een stuk Oekraïens luchtafweergeschut opgesteld. "Niet die kant op filmen," waarschuwt Maliartsjoek. Hij wil geen problemen met de militairen, die zich overigens niet laten zien.
Hij verdient nu niks, dus zijn moestuin is van levensbelang. Ook op zijn nieuwe notenbomen en rijpe druiven is hij trots. Op een klein veldje experimenteert hij met watermeloenen, het symbool van de provincie Cherson. Die paar grote groene vruchten gaan hem financieel niet verder helpen, maar lekker zoet zijn ze wel.
