"We halen het of we sterven." Met die gedachte wagen jaarlijks vele tienduizenden Ethiopiërs zich aan de route naar Saudi-Arabië. Hulporganisaties noemen deze 2000 kilometer lange migratieroute een van de gevaarlijkste ter wereld. Niet alleen omdat de route door onherbergzaam gebied leidt, maar ook omdat de grenswacht in Saudi-Arabië zou schieten op migranten die de grens bereiken.
Het Mixed Migration Centre (MMC), een organisatie die onderzoek doet naar migratieroutes, sprak met overlevenden en getuigen die zijn teruggekeerd naar Ethiopië. Bram Frouws, hoofd van het centrum, vertelt tegen Nieuwsuur dat de ooggetuigen spraken over gerichte beschietingen door veiligheidstroepen aan de Saudische grens.
De grenswachters zouden met scherpschutters en granaten schieten op de vluchtelingen. "We hebben tal van verhalen te horen gekregen van mensen die ledematen missen door dit soort beschietingen."
In Ethiopië woedde tot voor kort een burgeroorlog en het is er nog altijd onrustig. Daarnaast kampt de Hoorn van Afrika met droogte en een forse toename van de voedselprijzen. Maandelijks vluchten duizenden Ethiopiërs naar Saudi-Arabië, hopend op een beter leven.
De tocht begint met de illegale oversteek naar Djibouti. Dan volgt de gevaarlijke overtocht via de Rode Zee naar Jemen, waar de vluchtelingen dwars door oorlogsgebied richting de Saudische grens lopen.
In het rapport van MMC getuigt een vluchteling dat hij bij de Saudische grens de lichamen van meer dan twintig migranten aantrof. "Doodgeschoten door de grenswacht. We hebben hun graven gezien en geteld. Heel kleine, ondiepe graven."
Volgens het MMC kwamen vorig jaar 800 migranten om het leven aan de grens met Saudi-Arabië en raakten nog eens 1700 gewond door artillerie. "Of deze cijfers volledig zijn, is moeilijk te zeggen", aldus Frouws. "Het kan het topje van de ijsberg zijn en daarnaast weten we dat veel mensen eerder op de route al overlijden."
Nog voordat migranten de Saudische grens bereiken is de route van Ethiopië naar Saudi-Arabië vol risico's:
Dat we zo weinig horen over deze gevaarlijke route en de vermeende gruwelijkheden aan de grens, komt volgens Frouws doordat het zich ver van Europa afspeelt. "Er is veel aandacht voor migratie, maar wel met name voor migratie richting Europa. Mensen kunnen zich niet goed voorstellen wat daar gebeurt."
In Jemen woedt al jaren een burgeroorlog. Saudi-Arabië steunt de Jemenitische overheid in de strijd tegen verschillende partijen, waaronder de Houthi-rebellen. De grens tussen Saudi-Arabië en Jemen is daarom zwaar bewapend. Frouws: "De VN heeft hier vorig jaar ook een rapport over uitgebracht. Zij zeiden dat het tot de periode daarvoor vaak gebeurde dat migranten terechtkwamen in vuurgevechten. Maar ook de VN concludeerde dat dit geweld veel gerichter is tegen migranten."
Anti-migratiebeleid
Frouws schetst dat de vermeende beschietingen passen binnen het plaatje van het Saudische anti-migratiebeleid. "Migranten die Saudi-Arabië wel bereiken worden opgepakt, opgesloten in detentiecentra en gedeporteerd naar Ethiopië. Daarmee willen ze laten zien dat ze het zogenaamde "migratieprobleem" aanpakken."
In een reactie op het rapport van de VN heeft Saudi-Arabië ontkend iets met de beschietingen te maken te hebben. Frouws acht de kans klein dat de verantwoordelijken worden opgepakt en terechtgesteld. "Maar het is een land dat gevoelig is voor het imago. Als we het land aanspreken op het imago, dan kunnen we er hopelijk een klein beetje verandering in brengen."
