Medische wereld verenigt zich tegen dreiging inzet kernwapens
De hoofdredacties van ruim honderd medisch-wetenschappelijke tijdschriften over de hele wereld roepen regeringsleiders en politici in een gezamenlijk commentaar op om het gebruik van atoomwapens uit te sluiten en zo het voortbestaan van de mensheid veilig te stellen.
Ze doen dat ter ondersteuning van de campagne van Internationale Medici ter Voorkoming van Kernoorlog (IPPNW). Die is bedoeld om zowel in het Westen als in Rusland meer bewustwording te creëren over de risico's van een kernwapenoorlog.
"Want nu er 78 jaar geen kernwapen meer is ingezet, is de publieke medische kennis over de langetermijngevolgen na de inzet van zo'n wapen sterk verwaterd", zegt Marcel Olde Rikkert. Als hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde heeft hij meegedaan aan de internationale oproep.
"Men kijkt met een naïeve bril naar het gebruik van deze wapens", gaat Olde Rikkert verder, "Alsof de impact beperkt kan worden, wat uiteindelijk niet het geval zal zijn. In de jaren na een atoomexplosie zullen mensen die de directe aanval overleefd hebben op grote schaal allerlei vormen van kanker krijgen. Er zullen mismaakte kinderen worden geboren."
Bij de atoombomaanvallen van de Verenigde Staten op Hiroshima en Nagasaki, die het einde van de Tweede Wereldoorlog markeerden, bleken de langetermijngevolgen nog veel heftiger. In de jaren na het bombardement stierven drie keer zoveel mensen meer aan gezondheidsproblemen dan bij de directe impact zelf.
Einde van de mensheid
Vandaag de dag zijn er ongeveer 14.000 kernkoppen op aarde. Een kernwapenoorlog tussen Rusland en de Verenigde Staten zou volgens schattingen van wetenschappers in korte tijd 200 miljoen mensen doden. Door de daaropvolgende nucleaire winter, waarbij door al de opgeworpen fijnstof de zon de aarde niet meer bereikt, zouden de kou en voedseltekorten het einde van de mensheid kunnen betekenen.
In de jaren tachtig wist de organisatie van de Internationale Medici ter Voorkoming van Kernoorlog (opgericht door artsen uit de VS en de toenmalige Sovjet Unie) met hun wetenschappelijk inzichten de leiders aan beide kanten van het IJzeren Gordijn te overtuigen dat een kernwapenoorlog alleen maar verliezers kent.
Er was geen ruimte meer voor politieke spelletjes. Geen enkele serieuze politicus heeft het recht om hun conclusies te negeren.
Sovjet-leider Michail Gorbatsjov erkende achteraf in zijn memoires dat de aanhoudende lobby- en voorlichtingscampagnes van deze internationale artsenorganisatie cruciaal waren voor het beperken van de risico's van een kernwapenoorlog. Ook droegen ze uiteindelijk bij aan het beëindigen van de Koude Oorlog.
"Het is onmogelijk om te negeren wat deze mensen (wetenschappers, red.) zeggen. Want wat zij beweren is onderbouwd met nauwkeurige kennis én een passie om de mensheid te waarschuwen voor het gevaar dat dreigt. In het licht van hun argumenten en de puur wetenschappelijke data die zij op tafel brengen, was er geen ruimte meer voor politieke spelletjes. Geen enkele serieuze politicus heeft het recht om hun conclusies te negeren", aldus Gorbatsjov.
Dankzij deze artsen werden verdragen gesloten om de inzet en verspreiding van kernwapens tegen te gaan. In 1985 kregen de Internationale Medici ter Voorkoming van Kernoorlog de Nobelprijs voor de Vrede.
Ik denk dat de kracht van dokters is dat zij geen politiek bedrijven maar op basis van medische feiten hun punt proberen te maken.
Bijna dertig jaar later lijkt de wereld terug bij af. Kernwapenverdragen worden niet verlengd. En sinds de Russische inval in Oekraïne heeft president Poetin herhaaldelijk gewaarschuwd dat zijn land beschikt over nucleaire wapens en die indien nodig ook zal inzetten.
Redenen genoeg voor de internationale medische gemeenschap om de succesvolle campagnes van de jaren tachtig nieuw leven in te blazen. Ook nu zijn er volgens Olde Rikkert Russische artsen die zich achter deze campagne scharen.
Verschil tussen Poetin en Gorbatsjov
De grote vraag is of Poetin net zo open staat voor hun argumenten zoals dat het geval was bij Gorbatsjov. Het bekritiseren van de Russische regering, op wat voor manier dan ook, kan al gauw leiden tot sancties en lange gevangenisstraffen.
"Wij zien ook dat het een lastigere discussie is vandaag de dag", zegt Olde Rikkert. "Het is zeker gevaarlijk. Maar ik denk dat de kracht van dokters is dat zij geen politiek bedrijven maar op basis van medische feiten hun punt proberen te maken. En dat punt zal in dit geval zijn dat ook Rusland zich de schade van kernwapenoorlog helemaal niet kan veroorloven, want er blijft voor niemand iets over. Ook niet voor Rusland. Hopelijk kunnen zij met deze boodschap ook in het Kremlin doordringen."
