Rusland en Oekraïne: we verwachten aanval op kerncentrale • Poetin vindt Russen 'verenigd als nooit tevoren'
In dit liveblog lees je de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne.
Russen en Oekraïners zeggen allebei dat de ander kerncentrale gaat aanvallen
Rusland en Oekraïne waarschuwen allebei, los van elkaar, voor een aanval op de Zaporizja-kerncentrale. Volgens het Russische staatspersbureau RIA heeft het Russische atoomagentschap aanwijzingen dat Oekraïne de centrale komende nacht wil aanvallen met drones en precisiewapens.
De Oekraïense krijgsmacht waarschuwt op haar beurt voor ontploffingen veroorzaakt door Russen, met als doel om de schuld in de schoenen van de Oekraïners te schuiven. President Zelensky besprak dit gevaar vandaag met zijn Franse collega Emmanuel Macron zo meldde hij op Twitter. De twee spraken af de situatie scherp in de gaten te houden, zegt Zelensky.
De Oekraïense kerncentrale Zaporizja is op dit moment in Russische handen, maar wordt in bedrijf gehouden door Oekraïens personeel. Ondertussen adviseert het Oekraïense ministerie van Volksgezondheid omwonenden wat ze moeten doen en hoe ze moeten evacueren als de centrale ontploft.
Georgië: roep om vrijlating Saakashvili 'extreme escalatie'
Het Georgische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft forse kritiek geuit op de Oekraïense president Zelensky. Die riep gisteren via een tweet op om de veroordeelde oud-president Saakashvili van Georgië te laten verzorgen in Oekraïne en ontbood om die reden zelfs de ambassadeur.
De Georgisch-Oekraïense Saakashvili zit een gevangenisstraf van zes jaar uit in Georgië. Volgens Amnesty International krijgt hij geen goede zorg en loopt hij ernstig risico op overlijden. Zelensky heeft een foto van de sterk vermagerde ex-president gedeeld. Vorig jaar was Saakashvili in hongerstaking gegaan, maar die actie heeft hij in december beëindigd.
Georgië noemt de oproep van Oekraïne "een extreme vorm van escalatie" en zegt dat het besluit van de Oekraïense autoriteiten "ernstige schade veroorzaakt" aan de strategische betrekkingen tussen de twee landen.
Poetin zegt dat Russische volk 'verenigd is als nooit tevoren'
De Russische president Vladimir Poetin heeft gezegd dat het Russische volk verenigd is als nooit tevoren, Hij zei dat naar aanleiding van de opstand van de Wagner-groep. Poetin deed die uitspraak tijdens de virtuele conferentie van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie (SCO).
Onder meer China, India, Oezbekistan, Pakistan behoren tot de leden van het samenwerkingsorgaan. Poetin sprak de leiders van die landen digitaal toe en voegde nog toe dat "de politiek en de gemeenschap in Rusland duidelijk eenheid hebben getoond". Poetin verklaarde verder dat Rusland zich verzet en zal blijven verzetten tegen "externe druk, sancties en provocaties". Het was de eerste keer sinds de coupepoging van Wagner dat Poetin sprak op een internationale conferentie.
Russen vegen EU-concessie voor graandeal van tafel
Rusland ziet op dit moment geen basis om de graandeal te verlengen. De Europese Unie zou volgens de Britse krant Financial Times een concessie willen doen aan de Russen om zo de graandeal te kunnen verlengen. Een nog op te richten dochteronderneming van een Russische bank zou weer toegang krijgen tot het internationale betalingssysteem Swift om betalingen voor voedselexporten te kunnen regelen.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft laten weten dat dit een "opzettelijk onwerkbaar plan is". Het optuigen van zo'n bank zou maanden duren en de huidige deal loopt al over twee weken af.
Het idee van de EU was om met de regeling een speciale dochter van de Russische agricultuurbank RusAgop te richten en die vrij te stellen van sancties. Bezwaar daarbij voor de EU is wel dat het land zo meer inkomsten krijgt om oorlog te voeren; RusAg is volledig in handen van de staat.
Oekraïne en Rusland sloten vorig jaar na bemiddeling van de Verenigde Naties en Turkije een akkoord waardoor het weer mogelijk werd om Oekraïens graan en andere landbouwproducten via de Zwarte Zee te vervoeren. De deal is al meerdere keren verlengd.
Nederlands steunpakket van 118 miljoen euro voor Oekraïne
Nederland maakt ruim 118 miljoen euro vrij voor een nieuw steunpakket aan Oekraïne. Het is het tweede steunpakket dit jaar. Het grootste gedeelte van het bedrag is bestemd voor herstelwerkzaamheden en gezondheidszorg. Voor noodhulp na de doorbraak van de Kachovka-stuwdam in Cherson maakt Nederland 10 miljoen euro vrij. Dat geld zal worden gebruikt voor onder andere reddingsboten.
Ook besteedt het kabinet 25 miljoen euro aan subsidies voor bedrijven en maatschappelijke organisaties om bij te dragen aan wederopbouw en herstel. Vanaf september kunnen bedrijven samen met lokale organisaties projectvoorstellen indienen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking maakte ook de nieuwe Nederlandse Oekraïne-gezant bekend. Roderick van Schreven wordt Speciaal Gezant Bedrijfsleven en Wederopbouw van Oekraïne. Hij volgt Ron van Dartel op, die nog geen maand na zijn aantreden in april weer vertrok vanwege omstreden uitspraken in een boek. Van Dartel zei daarin onder andere dat Oekraïners ook Russen zijn.
Van Schreven werkte eerder voor de Verenigde Naties en als speciaal gezant voor de samenwerking tussen Nederland, Israël en de Palestijnse gebieden.
12 gewonden bij bombardement in Oost-Oekraïense stad
In de Oost-Oekraïense stad Pervomajsky zijn bij een bombardement twaalf mensen gewond geraakt, onder wie vijf kinderen. Dat meldt Oleh Synjehoebov, gouverneur van de regio Charkiv, op Telegram.
De explosie gebeurde rond 12.30 uur Nederlandse tijd. Door het projectiel vlogen meerdere auto's in brand, zegt Synjehoebov.
Stoltenberg vereerd door verlenging termijn
Jens Stoltenberg heeft verheugd gereageerd op de verlenging van zijn termijn als secretaris-generaal van de NAVO. "De trans-Atlantische band tussen Europa en Noord-Amerika heeft onze vrijheid en veiligheid al bijna 75 jaar lang verzekerd. In een steeds gevaarlijker wordende wereld is onze alliantie belangrijker dan ooit."
Lees hier meer:
NAVO-baas Stoltenberg blijft jaar langer
De NAVO heeft de termijn van secretaris-generaal Jens Stoltenberg (64) zoals verwacht met een jaar verlengd. Hij blijft nu tot 1 oktober 2024 aan.
De voormalig premier van Noorwegen staat sinds 2014 aan het hoofd van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. De NAVO heeft ervoor gekozen om in tijden van oorlog de ervaren leider aan het roer te houden. Stoltenbergs termijn werd al drie keer eerder verlengd.
Dit is de situatie aan het front op 4 juli 2023
Oekraïne heeft 'bijzonder vruchtbare' dagen op slagveld
Het Oekraïense leger heeft een paar "bijzonder vruchtbare" dagen achter de rug in het tegenoffensief, zegt Oleksi Danilov, het hoofd van de nationale veiligheidsraad. "De Oekraïense troepen zijn hun belangrijkste doelen aan het verwezenlijken: de totale vernietiging van mankracht, uitrusting, brandstofdepots, militaire voertuigen, commandoposten, artillerie en luchtverdedigingstroepen van het Russische leger", laat hij weten op Twitter.
"Hoe meer we vernietigen, hoe meer we bevrijden", zegt Danilov. "We doen het op een kalme en wijze manier, stap voor stap."
Russisch ministerie: vijf drones neergehaald
De Russische luchtverdediging heeft vanochtend in totaal vijf drones onderschept rond Moskou, meldt het Russische ministerie van Defensie.
Twee van de vijf drones werden neergehaald in een veld bij het dorp Valoejevo, zo'n 30 kilometer buiten het centrum. Burgemeester Sobjanin van Moskou bevestigt dat vanwege die dreiging er tijdelijk een verstoring was op vliegveld Vnoekovo. Die is sinds 07.00 uur Nederlandse tijd voorbij.
Het ministerie van Defensie zegt dat er sprake is van een terroristische aanval van Kyiv. Er zijn geen slachtoffers gevallen.
Verstoring op luchthaven Vnoekovo bij Moskou
Op de Moskouse luchthaven Vnoekovo vertrekken en landen tijdelijk minder vliegtuigen. Dat heeft te maken met "technische redenen die buiten de controle van de luchthaven liggen", laat de nationale luchtvaartautoriteit weten op Telegram. Of de verstoring te maken heeft met de onderschepping van drie drones, wordt niet gezegd. Twee drones werden uit de lucht gehaald bij Valuevo, zo'n 10 kilometer van de luchthaven.
De beperkingen zijn tot 07.00 uur 's ochtends Nederlandse tijd van kracht. Een aantal vluchten is omgeleid naar andere vliegvelden, die wel normaal functioneren.
Drones onderschept bij Moskou, melden Russische media
Het Russische staatspersbureau TASS meldt dat bij Moskou drie drones zijn onderschept. Ze zouden op weg zijn geweest naar de hoofdstad en zijn uitgeschakeld. Twee van de drones werden naar verluidt neergehaald bij Valoejevo, zo'n 30 kilometer buiten het centrum. Voor zover bekend zijn er geen slachtoffers en is er ook geen schade.
In Rusland gevangen Amerikaanse journalist verkeert in goede gezondheid
Wall Street Journal-journalist Evan Gershkovich maakt het naar omstandigheden goed in zijn cel in Moskou. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft dat bekendgemaakt.
De VS-ambassadeur voor Rusland heeft de gevangen zittende correspondent bezocht. Zij meldt dat "Gershkovich in goede gezondheid verkeert en sterk blijft, ondanks zijn situatie". Het Witte Huis zegt te verwachten dat het Kremlin vaker consulaire hulp zal toestaan voor Gershkovich.
Het was de tweede keer sinds zijn arrestatie, eind maart, dat de Amerikaanse correspondent mocht worden bezocht door de ambassadeur. Hij wordt beschuldigd van spionage. Rusland heeft geen bewijs geleverd voor de beschuldiging.
Welkom
Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne van dinsdag 4 juli. Het blog van gisteren lees je hier terug.