Legitimatieplicht is nieuwste middel tegen overlast in Berlijnse zwembaden

• Iris Houben

  Bureau Berlijn

Inwoners van Berlijn moeten zich sinds een week verplicht legitimeren bij een bezoek aan een openluchtzwembad. Dat bepaalde de burgemeester van Berlijn Kai Wegner (CDU). De nieuwe maatregelen volgen op toenemende zorgen over geweld en intimidatie in Berlijnse zwembaden. Opvallend, want de problemen in de zwembaden leken de laatste jaren juist af te nemen.

Openluchtzwembaden worden drukbezocht in Berlijn. Voor inwoners zijn de grote Freibäder met glijbanen, fonteinen en grasveldjes populaire plekken voor verkoeling op een warme zomerdag. Maar diezelfde zwembaden raken vanwege de veiligheid regelmatig in opspraak. Duitse media berichten geregeld over intimidatie van zwembadpersoneel of badgasten, en over vechtpartijen waarbij soms wel 40 tot 50 jongeren betrokken zijn.

Nadat vorige week het voltallige personeel van het Columbiabad in Neukölln zich ziek had gemeld uit protest tegen de aanhoudende intimidatie was de maat voor burgemeester Wegner vol. Een legitimatieplicht, opgeschroefde beveiliging en de inzet van een mobiele politie-eenheid voor de deur moeten nu voor verandering gaan zorgen.

"Het is een kwestie van slechte opvoeding", zegt een badgast over de ruzies. De vrouw zit met haar twee jonge dochters op een grasveldje van het zwembad. Vooralsnog is ze sceptisch over de nieuwe maatregelen: "Maar misschien helpt het wel ter afschrikking". Haar kinderen zijn minder enthousiast: "ik voel me bekeken", fluistert een van de twee meisjes. Ze denkt dat er nu camera's in het zwembad hangen, al heeft ze die eigenlijk nog niet gezien.

Agressie en opstootjes in buitenzwembaden zijn geen nieuw fenomeen in Berlijn, al zagen politie en zwembadhouders de laatste jaren juist een daling van het aantal incidenten en huisverboden.

Ook in andere steden

Volgens Tagesschau en de Süddeutsche Zeitung registreerde de Berlijnse politie in 2019 nog 385 strafbare feiten in zwembaden, afgelopen jaar waren het er 285. En waar vóór de coronapandemie in 2018 en 2019 nog respectievelijk 572 en 432 huisverboden werden uitgedeeld, daalde dat aantal vorig jaar tot 135. Dit jaar staat de teller voorlopig op 80.

Vergeleken met de rest van Duitsland is Berlijn geen uitzondering. Uit cijfers die door weekblad Der Spiegel zijn opgevraagd, blijkt dat ook in een groot aantal andere Duitse deelstaten het aantal geweldsincidenten in zwembaden terugloopt, al zien Beieren en Baden-Württemberg wel een lichte stijging.

Politieke strijd

Desondanks is het zwembadgeweld een dankbaar onderwerp voor politici. Daarbij blijft het profiel van de daders, voornamelijk tienerjongens met een niet-westerse migratieachtergrond, niet onbesproken. Rechtse en conservatieve politici zien in de incidenten vooral een debat over migratie en handhaving.

Zo pleit de CDU voor de invoering van snelrecht bij zwembadgeweld en wil anti-immigratiepartij AfD strengere uitzetregels voor migranten. Anderzijds vestigen links-progressieve partijen als Die Linke de aandacht op problemen met discriminatie, bezuinigingen en het hoge personeelstekort.

Terug naar het Columbiabad in de Berlijnse wijk Neukölln. Even verderop zit een opa met zijn kleinzoon. Hij vindt de belangstelling voor de zwembadproblemen overdreven. Dat migratie hier een rol speelt, vindt hij niet verrassend. "Het merendeel van de mensen in deze buurt heeft een migratie-achtergrond. Dan is het logisch dat het merendeel van de mensen hier in het zwembad en dus ook van degenen die ruziën, die ook hebben."

Politici van beide kanten zijn het eens dat veelplegers strenger moeten worden aangepakt en huisverboden beter moeten worden gehandhaafd. De zwembaden klaagden eerder dat ze dat vanwege personeelstekorten niet goed konden doen. Of de nieuwe maatregelen daar nu verandering in gaan brengen moet nog blijken.