Topsport in extreme hitte kan met 'hitteacclimatisatie', slush puppy en icepacks

• Ronald van Dam

  Redacteur en commentator NOS Sport

Eva Vedder is wel wat gewend, maar ook voor de 23-jarige Nederlandse vraagt tennissen in extreme hitte veel van haar aanpassingsvermogen.

"De avond van tevoren veel drinken en extra zout innemen. Op de dag van de wedstrijd geen blokje om en zo lang mogelijk in de hotelkamer met airco blijven. En tijdens de partij ijszakken in de nek tussen de games door", somt Vedder op. "Maar ik heb het geluk dat ik goed tegen de hitte kan. Eigenlijk vind ik het best lekker."

Want heet is het in Palermo op het Italiaanse eiland Sicilië, waar Vedder voor het eerst meedoet aan een WTA-toernooi. Voor haar verloren singlepartij dinsdag tegen Emma Navarro tikte de temperatuur de 36 graden aan. Vandaag in haar dubbeloptreden was het niet anders.

Verantwoord?

Zuid-Europa wordt geteisterd door extreme hitte en dus lijkt de vraag gerechtvaardigd of het nog wel verantwoord is om topsport te bedrijven in zulke omstandigheden? "Voor een goed getrainde, gezonde sporter wel", zegt thermofysioloog Koen Levels. "Maar voor mensen die last van hun hart hebben, mensen met nierfalen of voor ouderen is het gevaarlijk."

Levels weet waar hij het over heeft. Hij werkt voor het ministerie van Defensie en laat militairen onder diverse weersomstandigheden presteren. Daarvoor was Levels drie jaar werkzaam voor sportkoepel NOC*NSF. Hij begeleidde onder anderen de Nederlandse roeiploeg richting de Olympische Spelen van Tokio, waar de temperatuur soms boven de 40 graden uitkwam.

Het toverwoord van Levels is 'hitteacclimatisatie'. "Het is zaak om van tevoren het lichaam aan de te verwachten hitte te laten wennen."

De stelregel is volgens Levels je daar twee weken lang anderhalf uur per dag aan bloot te stellen. "Bijvoorbeeld door in de sauna te gaan zitten of te trainen met extra lagen kleding, om je lichaamstemperatuur omhoog te brengen. Onderzoek heeft aangetoond dat de prestaties dan met twintig procent verbeteren."

Duizeligheid en hoofdpijn

In Palermo beginnen de partijen pas om vier uur 's middags en er wordt doorgespeeld tot ver na middernacht. "Je kunt geen zonnebrandcrème op je lichaam smeren, want dat zweet je er zo weer af", zegt Vedder. "Aan het einde van de middag zijn de zonkracht en de uv-straling minder, dan kan ik zonder bescherming op mijn huid de baan op."

De Kortenhoefse tenniste in haar carrière al in Noord-Afrika en Zuid-Amerika en heeft deze hitte wel vaker meegemaakt. Het is volgens haar een kwestie van zich zo goed mogelijk wapenen. Dat gaat Vedder goed af, maar ze heeft in Palermo ook al tennissers gezien die met duizeligheid en hoofdpijn te maken kregen en uit voorzorg in een ijsbad werden gezet.

"Ben je eenmaal in extreme hitte aan het sporten, dan is het zaak met een koelingsstrategie de lichaamstemperatuur weer omlaag te brengen", vult Levels aan. "Van tevoren al veel drinken en tijdens het leveren van de prestatie koude drankjes tot je nemen. Slush puppy-achtige drankjes worden nu veel gebruikt. Icepacks in de nek. Je moet er creatief mee omgaan."

Of ze het verantwoord vindt, tennissen bij 36 graden? "Het is mijn werk", zegt Vedder. "Je moet zorgen dat je goed bent voorbereid en goed wordt begeleid. Maar voor mijn plezier zou ik nu niet op de tennisbaan gaan staan."

Hitte werpt schaduw vooruit naar Parijs

De hitte in Zuid-Europa werpt ook al zijn schaduw vooruit naar de Olympische en Paralympische Spelen volgend jaar in Parijs. Die worden van 26 juli tot en met 11 augustus gehouden. De kans bestaat dat de Spelen ook met hoge temperaturen te maken gaan krijgen.

De organisatie zegt nu al de weermodellen voor de lange termijn goed in de gaten te houden en IOC-voorzitter Thomas Bach erkent ook dat klimaatverandering een factor gaat zijn bij het organiseren van sportevenementen in de toekomst. "Daar kunnen we niet meer omheen. Het heeft onze aandacht", zei hij dinsdag.

"Je ontkomt er niet aan om na te denken of je de Spelen eerder of later moet houden", zegt Levels. "Het klimaat in sommige delen van de wereld verandert dusdanig dat je je kunt afvragen of het verstandig is om in deze periode zo'n sportevenement te organiseren. Wat we nu meemaken, gaat vaker voorkomen. Dat kan een probleem voor de Spelen worden."