Koning biedt excuses aan voor slavernijverleden en vraagt om vergiffenis
Koning Willem-Alexander heeft in een toespraak excuses aangeboden voor het Nederlandse slavernijverleden. Ook vroeg hij om vergiffenis, omdat zijn voorouders destijds niet hebben ingegrepen tegen het systeem.
"Vandaag sta ik hier voor u. Als uw koning en als deel van de regering maak ik vandaag deze excuses zelf", verwees hij naar de eerdere spijtbetuiging van premier Rutte. Na het uitspreken van deze zinnen barstte er gejuich los onder de toeschouwers in het regenachtige Oosterpark in Amsterdam. "Ze worden door mij met hart en ziel intens beleefd."
De historische speech werd uitgesproken op de Nationale Herdenking Slavernijverleden. Vandaag is de start van het herdenkingsjaar, omdat 150 jaar geleden feitelijk een einde kwam aan de slavernij in alle Nederlandse koloniën.
Bekijk hier een deel van de toespraak:
Willem-Alexander herhaalde dat slavernij een misdaad is tegen de menselijkheid. "Van alle vormen van onvrijheid is slavernij het meest vernederend en mensonterend." Ook zei hij: "We dragen de gruwelijkheden van het slavernijverleden met ons mee. De effecten zijn nog steeds voelbaar, bijvoorbeeld via racisme."
Een half jaar geleden maakte premier Rutte al namens de Nederlandse regering excuses voor wat slaafgemaakten is aangedaan. Nazaten hebben aangegeven dat het grote symbolische waarde heeft als ook Willem-Alexander zich er officieel over zou uitspreken. Zijn toespraak is in Suriname en het Caribische deel van het Koninkrijk live uitgezonden op tv.
Koning vraagt vergeving om rol Oranjes
Het staatshoofd ging ook in op de betrokkenheid van zijn voorvaderen bij het slavernijsysteem. "De stadhouders van Naussau hebben er niets tegen ondernomen. Ze handelden binnen het kader van wat wettelijk werd geoorloofd." Maar de Tweede Wereldoorlog heeft volgens de koning laten zien "dat je niet altijd naar de wet van toen kon luisteren. Op een gegeven moment komt de morele plicht om op te treden."
Tussen 1675 en 1770 hebben de Oranjes omgerekend naar vandaag ruim 545 miljoen euro verdiend aan kolonialisme en slavernij, werd onlangs geconcludeerd na onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Nader onderzoek moet meer duidelijkheid brengen over de rol van de Oranjes, benadrukte de koning. "Maar voor het overduidelijke gebrek aan handelen tegen deze misdaad tegen de menselijkheid vraag ik deze dag vergiffenis."
Lees hier de hele toespraak (.pdf) van koning Willem-Alexander.
Het is uitzonderlijk dat een koning excuses aanbiedt voor de slavernij. Zo heeft de Britse koning Charles de praktijk sterk veroordeeld, maar nooit zijn spijt betuigd over de rol van het Britse koningshuis bij het slavernijsysteem.
Bij een staatsbezoek aan Congo vorig jaar sprak de Belgische koning Filip zijn "diepste spijt" uit voor de wandaden uit het koloniale verleden. Maar het woord excuses is toen niet gevallen, waar wel op was gehoopt in de voormalige Belgische kolonie.
Bekijk hier de volledige speech van de koning:
