Doden bij raketaanval in Donetsk • 'Stoltenberg blijft langer bij NAVO'

Moskou neemt controle privélegers over 'om nieuwe Wagner te voorkomen'

Het Russische ministerie van Defensie heeft vanaf morgen meer grip op de huurlingenlegers die meevechten in Oekraïne. Alle "vrijwilligerseenheden", zoals de privélegers worden genoemd, hebben onder dwang een contract met het ministerie getekend. De maatregel was voor Jevgeni Prigozjin de reden om in opstand te komen.

De privélegers vormen een belangrijk fundament onder de Russische oorlogsoperatie in Oekraïne, stelde het Britse ministerie van Defensie eerder. Lees hier meer over deze legers:

Verbod op Pools goederenvervoer in Rusland

Poolse trucks die goederen vervoeren zijn niet langer welkom in Rusland, meldt het Russische ministerie van Vervoer aan staatspersbureau TASS.

Vervoer van kritieke goederen zoals medicijnen mag nog wel. Ook mogen Poolse vrachtwagens nog wel goederen aanvoeren naar de Russische enclave Kaliningrad. Vandaag werd bekend dat de Poolse geheime dienst een Russische ijshockeyer had gearresteerd voor spionage. Of de vervoersban daar een reactie op is, is onbekend.

Kinderen en kunstenaars beschilderen verwoeste auto in Boetsja

Kinderen en kunstenaars beschilderen een verwoeste auto in de Oekraïense plaats Boetsja. In de plaats vond vorig jaar een bloedbad plaats waarbij ongewapende Oekraïners dood werden geschoten door Russische soldaten die richting Kiev wilden oprukken.

Oekraïense politie: twee doden bij raketaanval op school in regio Donetsk

Bij een raketaanval op een school in het dorp Serhijivka in de regio Donetsk zijn volgens de lokale politie twee doden en zes gewonden gevallen.

De lokale afdeling van het Openbaar Ministerie in Donetsk stelt dat de aanval is uitgevoerd door het Russische leger. Twaalf mensen waren volgens het OM in het gebouw aanwezig toen de raket insloeg. Een groot deel van het schoolgebouw is verwoest.

Rusland blokkeert toegang tot media die gelieerd zijn aan Wagner-baas Prigozjin

Rusland heeft de toegang voor publiek geblokkeerd tot meerdere journalistieke titels die gelieerd zijn aan Wagner-baas Prigozjin. Het gaat om Politika Segodnya, Ekonomika Segodnya, Nevskiye Novosti en Narodnye Novost. Dat gebeurde op last van Roskomnadzor, de Russische autoriteit die onder meer toezicht houdt op het internet, zo meldt de Russische krant Kommersant.

De websites staan bekend als uitermate pro-Russisch, maar sinds de opstand van de Wagner-groep lijkt het erop dat Moskou alles dat gelieerd is aan Prigozjin probeert te weren. Volgens The Moscow Times heeft Prigozjin zijn gehele mediagroep ontbonden, maar in Nederland zijn de meeste mediatitels van de mediagroep nog gewoon te bereiken.

Lavrov: 'Wagner-groep blijft in Afrika actief als Afrikaanse landen dat willen'

De Wagner Group, die vorige week onder leiding van eigenaar Jevgeni Prigozjin in opstand kwamen tegen de Russische regering, blijft mogelijk in Afrika actief. Op een persconferentie zei minister van Buitenlandse Zaken Lavrov dat "de toekomst van de overeenkomsten tussen Afrikaanse landen en het particuliere militaire bedrijf Wagner geheel de keuze is van de regeringen van de landen die het aangaat".

De Wagner-militie is onder meer actief in Mali, Burkina Faso en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Sinds de opstand is het onduidelijk wat er met de groep gaat gebeuren. President Poetin suggereerde dat Wagner-militairen zich kunnen aansluiten bij het Russische leger, maar tegelijkertijd blijft Wagner volgens de BBC zelf ook nog mensen rekruteren.

Er zijn weinig foto's van Wagner-huurlingen in Afrika. Tijdens de opstand in Rusland kwamen ze wel duidelijker in beeld, zoals hier in de stad Rostov:

OM Kazachstan waarschuwt voor rekrutering Russisch leger

Het Openbaar Ministerie van Kostanaj, een regio in het noorden van Kazachstan, waarschuwt inwoners om zich niet te laten rekruteren voor het Russische leger. De regio grenst in het noorden aan Rusland. Volgens het OM zijn er herhaaldelijk pogingen geweest om inwoners ervan te overtuigen naar Rusland te komen om mee te vechten in de oorlog in Oekraïne.

"Opzettelijke illegale deelname van een burger van Kazachstan aan militaire operaties op het grondgebied van een buitenlandse staat is een strafbaar feit", zegt het OM in een persbericht.

Ook waarschuwt het OM individuen die opzettelijk foute informatie over de oorlog verspreiden. "Wij herinneren u eraan dat op deze daden een gevangenisstraf van maximaal zeven jaar staat"

Oekraïne versterkt posities aan grens met Belarus

President Zelensky heeft zijn commandanten opdracht gegeven om de verdediging aan de grens met Belarus te versterken. Het besluit volgt op de gebeurtenissen rond het Wagner-huurlingenleger vorig weekend en de afgelopen week.

Wagnerbaas Prigozjin zou naar Belarus uitgeweken zijn en president Poetin gaf de andere Wagnerleden toestemming daar ook heen te gaan. De Belarussische president Loekasjenko zegt dat Prigozjin daar is aangekomen, maar bewijs is er niet. Hetzelfde geldt voor de aankomst van Wagnerleden.

Een onafhankelijke Belarussische nieuwssite meldde gisteren dat er sinds zondag werkzaamheden zijn op een militair terrein bij de Belarussische stad Asipovitsjy. Op een satellietfoto die onder andere door de BBC is gepubliceerd, is te zien dat daar honderden tenten zijn opgezet. Mogelijk zijn die bedoeld om de komende tijd Wagnerleden onder te brengen.

'Stoltenberg blijft uit plichtsbesef secretaris-generaal van de NAVO'

Het Duitse persbureau DPA hoorde van bronnen rond NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg dat hij "uit plichtsbesef" bereid is om zijn mandaat met een jaar te verlengen. Volgens DPA neemt de NAVO daar dinsdag op een vergadering in Brussel een besluit over.

De 64-jarige Noor zou in september opstappen, nadat zijn ambtsperiode al meerder keren was verlengd. De zoektocht naar een opvolger is echter gestrand. De 31 lidstaten konden het niet eens worden over een geschikte kandidaat.

De steun van de VS is voor een benoeming onontbeerlijk. Stoltenberg ligt daar goed. President Biden prees hem vorige maand nog voor zijn leiderschap na de Russische aanval op Oekraïne van februari vorig jaar. Biden zei dat Stoltenberg "geweldig werk" had geleverd.

Poolse geheime dienst arresteert Russische ijshockeyer voor spionage

De Poolse geheime dienst heeft een Russische ijshockeyer opgepakt. Volgens minister van Justitie Ziobro speelde hij bij een club in de hoogste competitie, maar werkte hij ook voor een Russisch spionagenetwerk. Dat zou een bijzondere interesse voor het Poolse railtransport hebben gehad. De westerse hulp voor Oekraïne bereikt dat land vooral via het Poolse spoor.

De ijshockeyer verbleef sinds oktober 2021 in Polen. Hij werd op 11 juni in het zuiden van het land aangehouden. Hij riskeert een gevangenisstraf van maximaal tien jaar. In deze zaak zijn nog dertien andere verdachten opgepakt. Over hen is niet bekend wanneer.

Oekraïne meldt dood burgers na Russische aanvallen van gisteren

Russische aanvallen in de regio's Cherson en Zaporizja hebben de afgelopen 24 uur aan zes Oekraïense burgers het leven gekost. Zeven Oekraïners raakten gewond, aldus de bestuurders van deze regio's. Uit zeven andere regio's worden ook aanvallen gemeld, maar daar zouden geen slachtoffers zijn gevallen. De Russen zouden 102 plaatsen en 49 infrastructurele werken onder vuur hebben genomen.

Het Russische persbureau Tass zegt dat bij een beschieting door Oekraïne van de plaats Jasinovataja in de regio Donetsk drie burgers gewond zijn geraakt. Een Oekraïense raketaanval op de door Rusland bezette stad Berdjansk zou zijn afgeslagen.

'Rusland haalt personeel kerncentrale Zaporizja weg'

De Oekraïense militaire inlichtingendienst zegt dat Rusland het personeel van de kerncentrale in de regio Zaporizja geleidelijk aan wegstuurt. De eersten die vertrekken, zijn drie leidinggevende medewerkers van het Russische staatsbedrijf Rosatom. Ook Oekraïners die voor Rosatom werken, zouden het advies gekregen hebben om naar de Krim te vertrekken, die ook door Rusland is bezet. Dat zou voor 5 juli moeten gebeuren.

De centrale ligt bij de stad Enerhodar in door Rusland bezet gebied en niet ver van een gebied waar Oekraïne in de aanval is gegaan. Oekraïne zegt dat Rusland een "terroristische aanval" op de centrale voorbereidt, waarbij straling vrijkomt. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov noemde die beschuldigingen vandaag "pure leugens".

In het niet door Rusland bezette deel van Zaporizja is de rampenbestrijding met oefeningen begonnen, voor het geval er inderdaad iets misgaat met de centrale en er straling vrijkomt.

ISW: Oekraïne heeft nu het initiatief bij Bachmoet

De Amerikaanse defensiedenktank ISW leidt uit mededelingen van de Oekraïense regering en legertop af dat het Oekraïense leger aan het front bij Bachmoet vooruitgang boekt en een "breed" offensief heeft ingezet. Zowel onderminister van Defensie Maljar als legercommandant Zaloezjny zei gisteren dat Oekraïne daar "het initiatief" heeft.

Bachmoet, in de regio Donetsk, viel in mei na een strijd van meer dan een half jaar in Russische handen. De Oekraïense troepen werden tot net buiten de stad teruggedrongen.

Ook op twee andere plaatsen waar hard gevochten wordt, zou Oekraïne gisteren vooruitgang hebben geboekt: in het westelijk deel van de regio Zaporizja en in het grensgebied van de regio's Zaporizja en Donetsk.

Nieuwe oproep aan Oekraïne om geen antipersoneelsmijnen te gebruiken

Human Rights Watch (HRW) wil dat Oekraïne de belofte nakomt dat het in de oorlog tegen Rusland geen antipersoneelsmijnen meer gebruikt. De mensenrechtenorganisatie drong daar in januari ook al op aan. Oekraïne zei toen dat een onderzoek zou worden ingesteld. HRW zegt dat er inmiddels nieuw bewijs is opgedoken dat Oekraïne deze wapens in 2022 heeft gebruikt.

Oekraïne ondertekende in 1997 het Verdrag van Ottawa dat het gebruik, de opslag, de productie en het transport van dit soort mijnen verbiedt. HRW wil dat het land zich daaraan houdt. Antipersoneelsmijnen maken geen onderscheid tussen burgers en militairen en kunnen, als ze niet worden opgeruimd, ook lang na het einde van een conflict nog mensen doden of verwonden.

Ook Rusland gebruikt antipersoneelsmijnen in deze oorlog. Sinds de Russische inval van februari vorig jaar publiceerde HRW vier rapporten over de inzet door Rusland van dertien verschillende types antipersoneelsmijnen. Rusland ondertekende het Verdrag van Ottawa niet. Andere landen zoals de VS, China en Israël deden dat ook niet.

Pentagon ontkent dat levering ATACMS-raketten nabij is

Het Pentagon spreekt tegen dat er een besluit is genomen over levering van ATACMS-langeafstandsraketten aan Oekraïne. De Wall Street Journal schreef gisteren dat zo'n levering aanstaande is.

"Ik heb niets te melden over ATACMS en ik ben zeker niet op de hoogte van naderende besluiten daarover", zei een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie op een persconferentie.

Oekraïne vraagt al maanden om de Army Tactical Missile System-raketten, die een bereik hebben van ruim 300 kilometer. De VS aarzelt om ze toe te zeggen, uit vrees dat ze worden gebruikt om Russisch grondgebied aan te vallen. Dat kan leiden tot een escalatie van de oorlog.

EU-leiders: we zullen Oekraïne blijven steunen

EU-leiders hebben afgesproken om Oekraïne ook op de lange termijn te helpen om zichzelf te beschermen tegen aanvallen van buitenaf. Dat staat in een verklaring (.pdf) die ze hebben verspreid na de eerste dag van hun tweedaagse top in Brussel.

Niet vastgelegd is hoe de steun eruit gaat zien. Elke lidstaat mag daar zelf over beslissen, aldus de verklaring. Nu steunen meerdere landen Oekraïne met bijvoorbeeld tanks, militaire training of geld.

De toezegging vanuit de EU is er vooral gekomen op initiatief van Frankrijk. Andere landen, waaronder Nederland, wijzen liever naar de NAVO voor veiligheidsgaranties. Over twee weken is er een NAVO-top in Litouwen.

BBC: 'Wagner rekruteert nog steeds huurlingen'

De Wagner-groep is ondanks de gestaakte opstand van afgelopen weekend nog altijd nieuwe leden aan het rekruteren, meldt de BBC. De Britse omroep belde met meer dan tien rekruteringscentra en alle centra die reageerden, zeiden dat alles hetzelfde is gebleven.

Volgens de BBC geloven ze er bij die centra niets van dat de Wagner-groep ontmanteld wordt. Ook zeggen ze dat nieuwe huurlingen een contract tekenen bij Wagner en niet bij het Russische ministerie van Defensie.

De opstand van Wagner-troepen werd dit weekend op zo'n 200 kilometer van Moskou gestopt, na onderhandelingen tussen Wagner-leider Prigozjin, president Poetin en president Loekasjenko van Belarus. Prigozjin zou naar Belarus vertrekken, al is er nog steeds geen hard bewijs dat hij daar ook echt is aangekomen. Ook zouden Prigozjin en zijn troepen niet vervolgd worden.

De opstand werd deels ingegeven door het voornemen van het Russische ministerie van Defensie om vanaf 1 juli alle milities en huurlingenlegers onder controle te stellen van het ministerie.

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne van vrijdag 30 juni. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.