Groningse gaswinning naar nul op 1 oktober 2023, jaar later ontmanteling

De Groningse gaskraan gaat op 1 oktober dit jaar dicht, maar de gasputten blijven open voor een periode van een jaar, tot 1 oktober 2024, voor het geval er een hele koude winter uitbreekt. Daarna komt er een definitief einde aan 60 jaar gaswinning in het gasveld in de provincie Groningen.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw reageert tevreden op het vaststellen van het officiële einde van de gaswinning. "Volgend jaar is van grote symbolische waarde, maar dit jaar doen we eigenlijk feitelijk al wat iedereen wil: naar nul", zegt hij. "Volgend jaar storten we beton in de put."

De problemen en de aardbevingen zijn nog niet verdwenen, benadrukt Vijlbrief. "De problemen van de Groningers zijn nog niet opgelost en helaas zullen de bevingen nog jaren doorgaan, maar de bron van alle ellende is vanaf oktober dicht."

Overgangsperiode

Al in maart 2018 maakte het kabinet bekend de gaswinning te willen beëindigen vanwege de veiligheid van de inwoners van het door aardbevingen geteisterde gebied. De aardbevingen worden veroorzaakt door het leegpompen van de gasvelden en zorgen al tientallen jaren voor grote schade aan huizen en boerderijen.

Over de definitieve sluiting van de gaskraan en het dichtmaken van de gasputten bestond lange tijd onduidelijkheid. In 2018 werd nog gedacht aan een overgangsperiode van 12 jaar - 2030 dus - omdat het kabinet er zeker van wilde zijn dat er genoeg goedkoop gas zou zijn in strenge winters.

Noodsituatie

Maar onder druk van de Tweede Kamer en de Groningse bevolking schoof de datum naar voren, naar 2022. Die datum werd niet gehaald. De oorlog in Oekraïne brak uit en de Russen draaiden een groot deel van hun gastoevoer naar Europa terug. Nederland vreesde voor leveringsproblemen en een besluit over een definitieve datum liet nog op zich wachten.

Staatssecretaris Vijlbrief wil in een wet laten vastleggen dat de gasputten op 1 oktober 2024 ontmanteld worden. Nu kan dat nog niet, zegt hij, vanwege de "onzekere internationale situatie". In "zeer uitzonderlijke situaties" kan er in beperkte mate nog gas gepompt worden. "Het gaat dan om het tijdelijk opstarten tot waakvlamniveau als een zeer strenge kou voorspeld is." Het moet dan wel om een noodsituatie gaan, benadrukt hij.

Volgens staatssecretaris Vijlbrief gaan de gasputten volgend jaar definitief dicht:

NAM-directeur Johan Atema noemt de definitieve sluiting op 1 oktober een belangrijk moment met twee kanten. "Veel Groningers ondervinden nog steeds enorme impact van de aardbevingen en het definitief sluiten van het gasveld ondersteunen wij daarom volledig. Terugkijkend heeft dit gasveld tegelijkertijd tientallen jaren Nederland en omliggende landen van betrouwbare energie voorzien en met haar opbrengsten in grote mate bijgedragen aan de welvaart in ons land."

De parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen concludeerde dit jaar dat de belangen van de Groningers stelselmatig zijn genegeerd bij de gaswinning. Geld verdienen ging altijd boven veiligheid, aldus de commissie. Het kabinet is het eens met de conclusies en heeft 13,5 miljard euro extra uitgetrokken voor schadeherstel, versterking van huizen en het inlossen van de "ereschuld" aan de Groningers.