Luchtafweer Oekraïne steeds succesvoller, toch blijft Rusland steden aanvallen
Vrijwel dagelijks wordt de Oekraïense hoofdstad Kyiv opgeschrikt door Russische luchtaanvallen. Met drones en kruisraketten wordt de miljoenenstad bestookt, hoewel de Oekraïense luchtafweer een aanzienlijk deel weet uit te schakelen. Toch blijft Rusland doorgaan met deze ogenschijnlijk zinloze luchtaanvallen.
Vanaf het najaar van 2022 worden steden achter het front, met name Kyiv, regelmatig aangevallen. Aanvankelijk weet Oekraïne grofweg de helft van de raketten en drones neer te halen, maar door de levering van geavanceerde westerse luchtafweer slaagt Oekraïne er inmiddels soms in alle raketten en drones neer te halen.
In mei werd 83 procent van de raketten en 90 procent van de drones uitgeschakeld, aldus de Oekraïense strijdkrachten. In totaal werden in die maand 189 raketten en 412 drones afgevuurd op Oekraïense steden. In juni staat de teller tot en met afgelopen vrijdag op 127 raketten en 118 drones, waarvan zo'n driekwart werd neergehaald.
Gehoopt werd dat Rusland door de voorraden langeafstandswapens heen zou raken, maar het tegendeel lijkt waar. De productie gaat in hoog tempo door, vertelt veiligheidsdeskundige Maria Avdeeva van de Oekraïense European Expert Association. "In brokstukken van de raketten worden onderdelen uit het buitenland aangetroffen. Rusland weet dus nog aan alle benodigdheden te komen, ondanks westerse sancties."
Vooral Kyiv is veilig
Het Britse ministerie van Defensie stelde in een analyse vorige maand dat de Russische aanvallen 'grotendeels mislukken'. Oekraïne slaagt er steeds beter in om de aanvallen te stoppen met voornamelijk de oude en goedkope verdediging, aldus de Britten. Ook lukt het Rusland niet om Oekraïense strijdkrachten te raken. "Rusland is onsuccesvol in het raken van zulke beweeglijke doelen, omdat het de capaciteiten daarvoor ontbeert."
Het cynische is dat iedere Russische aanval de Oekraïense luchtverdediging beter maakt. "Het is als een training, je weet steeds beter wat je moet doen", aldus Avdeeva. Zo worden de Oekraïners beter in electronic jamming, het verstoren van bijvoorbeeld gps-signalen van drones.
Veruit het belangrijkste zijn de geavanceerde luchtafweersystemen, zoals de Patriot, die onder meer door Nederland zijn geleverd. Daarmee lijken ook 'hypersonische raketten' te onderscheppen. Maar Oekraïne beschikt over onvoldoende systemen om alle steden te beveiligen. "Alleen Kyiv en een paar andere grote steden zijn relatief veilig", zegt Avdeeva.
De meeste doden door de Russische aanvallen vielen de afgelopen maanden in kleinere, minder beschermde steden. Januari: 46 doden bij een aanval op een flatgebouw in Dnipro. April: 23 doden in Oeman, ook een flatgebouw. Deze week: 11 doden in Kryvy Rih, opnieuw een flatgebouw.
Overigens: ook wanneer Oekraïense luchtafweer succesvol is, kunnen er slachtoffers vallen. Neerkomende brokstukken kostten eind mei in Kyiv drie mensen het leven. Bovendien veroorzaken neergehaalde explosieven regelmatig branden.
Waarom blijven aanvallen?
Rusland verschiet maandelijks voor honderden miljoenen euro's aan langeafstandsraketten, met dus relatief weinig 'succes'. Toch dient het meerdere doelen. Oekraïne wordt gedwongen luchtafweersystemen bij steden achter het front te plaatsen, in plaats van aan het front. Ook kan Rusland het Oekraïense leger testen, zegt Avdeeva. "Iedere keer vallen ze met verschillende raket- en dronecombinaties en via andere routes aan, om te kijken hoe Oekraïne reageert."
Ook psychologisch dienen de Russische aanvallen een doel. "Het gevoel van angst moet blijven. Oekraïners mogen zich nergens veilig voelen", zegt de veiligheidsdeskundige. Daarmee moet de steun voor voortzetting van de oorlog afbrokkelen. "Na iedere aanval zien we Russische bots en trollen op sociale media oproepen tot een staakt-het-vuren." Met als resultaat: blijvende terreinwinst voor de Russen.
De Oekraïners wennen aan de vele aanvallen, wat leidt tot het crying wolf effect. Doordat het luchtalarm zo vaak afgaat en de luchtafweer succesvol is, vermindert de alertheid. De schuilkelder wordt dan minder snel opgezocht.
Dat zag ook onze verslaggever ter plaatse bij een verwoeste flat in Kryvy Rih, waar veel bewoners het luchtalarm hebben genegeerd:
Veiligheidsexpert Avdeeva verwacht niet dat de Russische aanvallen de komende tijd zullen afnemen. "Er zullen meer aanvallen plaatsvinden op brandstofdepots en infrastructuur, zodat het Oekraïense leger wordt geremd in het tegenoffensief." De westerse steun is daarom van groot belang, zegt ze. "Er is nu meer luchtafweer nodig."
Haar oproep wordt gehoord. Deze week maakte Nederland bekend samen met de Amerikanen, Britten en Denen voor 300 miljoen euro aan luchtdoelraketten te leveren. Ook Duitsland kondigde een 'onmiddellijke levering' van luchtafweergeschut aan.
